28
D Ấ U X Ư A
mãn vì chiến tranh lâu dài gây ra sưu cao thuế nặng, thiệt hại
nhân sự và của cải.
Chính Bá tước de Montmorin không muốn mở thêm một mặt
trận mới về vấn đề thuộc địa, vừa không có khả năng tài chánh,
lại vừa lôi kéo sự chú ý của Anh về hướng Đông Nam Á nên ông ta
đánh ván cờ nước đôi.
Một mặt, Bá tước de Montmorin tuân lệnh vua Louis XVI ký
hiệp ước với Giám mục Bá Đa Lộc. Mặt khác Bá tước de Montmorin
gởi một mật thơ cho Bá tước Conway, nói rằng, triều đình để cho
Bá tước Conway có quyền tự do quyết định về việc thực hiện hiệp
ước, vì vua Louis XVI thấy rằng việc này không cần thiết nữa.
Sợ Bá tước Conway không hiểu đúng ý, Bá tước de Montmorin
gởi thêm một mật thơ thứ hai cho Bá tước Conway, để nhấn mạnh
là nước Pháp không muốn dấn thân vào một sự tham gia quân sự
mới tại Cochinchine.
Bá tước de Montmorin cũng đồng thời báo tin cho Đô đốc hải
quân kiêm nhiệm chức toàn quyền Pháp tại Mauritius Joseph-
Antoine-Raymond Bruny d‘Entrecasteaux rằng:
“Tôi xin ông đừng nói với Giám mục d‘Adran là Vua đã cho
Conway sự tự do, hoặc hủy bỏ, hoặc thi hành chậm trễ dự tính
cuộc viễn chinh.”
(Je vous prie de ne pas parler à l‘évêque d‘Adran de la liberté
que le Roy laisse à M. de Conway de suspendre ou de retarder
l‘expédition.)
Qua hai câu văn ngoại giao này, tất nhiên d’Entrecasteaux hiểu
rằng, chính triều đình Louis XVI không muốn dấn thân vào một
