Vì sao trẻ luôn gặp rắc rối trong việc xác định phương hướng,
hình dạng chữ cái, chẳng hạn như nhầm lẫn chữ b với chữ d, p với
q, ngay cả khi đã đủ tuổi đi học? Đó là vì chữ cái chịu tác động của
hướng nhất định. Chẳng hạn, bạn vẫn luôn là bạn cho dù nhìn
ngang, nhìn thẳng hay thậm chí là nhìn ngược. Những vật khác
trong thế giới quanh ta cũng thế. Trong thực tế, chúng ta bỏ qua
đặc tính phương hướng của sự vật hoặc sẽ không để ý nếu vật bị
lật ngược. Nhưng với chữ viết thì yếu tố phương hướng lại cực kỳ
quan trọng, ví dụ chữ b nếu bị lật ngược sẽ hóa thành chữ d. Trẻ
phải mất một thời gian mới nhận biết được điều ấy. Do có rất
nhiều trẻ gặp khó khăn này nên bạn cũng đừng quá lo lắng khi
con mình cũng thế. Phạm sai lầm khi bắt đầu học đọc, học viết do
kém định hướng đối với chữ cái là một điều bình thường đối với
đa số trẻ con.
Khi chuẩn bị vào lớp 1, trẻ sẽ bắt đầu viết một cách nghiêm chỉnh
và thường tạo ra những cách đánh vần tuyệt vời của riêng mình,
dựa trên cách phát âm từ. Điều này là hay hay dở còn tùy cách
bạn nhìn nhận sự việc. Rõ ràng trẻ đã đánh vần sai, nhưng những
gì trẻ viết cũng cho thấy trẻ đang sử dụng các nguyên tắc chữ cái
và cố dùng những từ diễn đạt âm thanh nghe thấy để viết nên
chữ. Điều đó cho thấy trẻ không chỉ học vẹt và ghi lại những trình
tự chữ cái đã trông thấy mà đang tích cực vận dụng trí não. Từ đó
chúng ta cũng nhận thấy được sự tiến bộ đang diễn ra ở trẻ trong
việc cố gắng tìm hiểu cách hoạt động của từ ngữ.
Hãy tưởng tượng xem con của bạn phải làm gì để tạo ra các vần
ngộ nghĩnh. Trước hết, trẻ phải “mổ xẻ” âm thanh của từ, cũng
chính là điều mà chúng ta muốn trẻ làm. Sau đó, trẻ phải suy nghĩ
rất cẩn thận, chẳng hạn như để viết từ “ba” thì phải bắt đầu bằng
chữ “b” hay chữ “p” và chữ cái nào sẽ tương ứng với âm này? Đây
là cách rất tốt để trẻ thực hành kỹ năng đánh vần. Bạn đừng vội
chỉnh sửa trẻ mà cứ thong thả quan sát xem trẻ sáng tạo với chữ
thế nào rồi hãy hướng dẫn cho trẻ cách đọc đúng.
VAI TRÒ CỦA BỐ MẸ TRONG VIỆC GIÚP TRẺ PHÁT TRIỂN KHẢ
NĂNG ĐỌC VIẾT
Bạn còn nhớ hai bé Rachel và Nate mà chúng tôi nhắc đến ở đầu
109
