Trẻ con tự hình thành khái niệm về bản thân dần theo thời gian.
Và quá trình phát triển đó có thể diễn ra theo nhiều mặt khác
nhau, từ nhận thức về thể chất cho đến nhận thức về tình cảm,
giao tiếp xã hội và trí tuệ. Trong vai trò phụ huynh, chúng ta có
thể hỗ trợ, vun đắp quá trình này. Ở phần sau, chúng tôi sẽ đưa ra
một số chiến lược giúp bạn hiện thực hóa điều này.
GÓC HUẤN LUYỆN TẠI NHÀ
Khi đã hiểu phụ huynh có vai trò nhất định trong việc hình thành
nhận thức về bản thân của trẻ thì phụ huynh cần có những tác
động khôn ngoan.
Lưu ý đến cách nói về trẻ khi có mặt trẻ ở đó. Hầu hết phụ huynh
nghĩ rằng trẻ nhỏ ít nhận thức được mình là ai và không biết ai đó
đang nói về mình. Quả là trẻ 18 tháng tuổi chỉ nói được có khoảng
50 từ và đến 24 tháng tuổi thì nói được khoảng 200 từ. Song, các
nhà tâm lý học khám phá ra rằng trẻ hiểu được ngôn ngữ nhiều
hơn lượng từ chúng có thể sử dụng. Nhóm tác giả quyển sách này
đã tiến hành nghiên cứu về vấn đề thấu hiểu ngôn ngữ và vô cùng
ngạc nhiên trước những gì trẻ nhỏ có thể hiểu. Ví dụ, trẻ 17 tháng
tuổi gần như chưa nói rành lại có thể hiểu được những câu dài 5-6
từ như: “Big Bird hôn Cookie Monster ở đâu?”. Bé chưa biết nói
không có nghĩa là không hiểu hết những gì bạn nói. Nếu nghe
được những từ miệt thị mà chúng ta nói về trẻ, trẻ sẽ bị ảnh
hưởng khi nghĩ về giá trị bản thân.
Xem trẻ là cá nhân độc lập. Đây là lời khuyên rất khó thực hiện
khi bạn đã có một hoặc hai đứa con, bởi khi đó bạn đã hình thành
những mong đợi và khuôn mẫu nhất định cho con mình. Vấn đề
ở đây là để trẻ được là chính trẻ, nghĩa là luôn hiểu rằng trẻ có thể
tiếp cận thế giới này theo cách riêng không giống bạn.
Một trong những điều khó nhất khi làm cha mẹ là phải nuôi dạy
một đứa trẻ có tính khí không giống bạn. Nếu bạn từng nhút nhát
khi còn bé và con bạn lại hướng ngoại thì có thể bạn sẽ rất vui
nhưng cũng không kém phần ngạc nhiên, lạ lẫm. Còn nếu bạn
từng là một đứa trẻ hướng ngoại còn con bạn thì nhút nhát, chậm
chạp thì bạn càng khó chịu hơn.
Đừng cố ép trẻ làm những việc mà trẻ không thấy thoải mái. Thay
166
