Giải thích với trẻ rằng mọi cảm xúc đều có lý do riêng. Nói về
những cảm xúc và các nguyên nhân của nó có ảnh hưởng lớn đến
quá trình phát triển nhận thức của trẻ. Nghe người khác giải
thích về hành vi nào đó có hai ý nghĩa. Thứ nhất, nó có thể làm
cơn giận dữ chựng lại, nhờ vậy mà bạn có thể phản ứng tích cực
hơn. Thứ hai, nó có thể giúp bạn tự tìm ra những lời giải thích có
tác dụng làm nguôi ngoai cơn giận khi sau này xảy ra những cãi
vã. Những điều này sẽ dần tác động đến cách trẻ xử sự tốt đẹp
hơn với bạn bè, thầy cô.
Chấm dứt nạn bắt nạt. Thói bắt nạt lẫn nhau là ví dụ điển hình
nhất ở trẻ cho thấy sự thiếu quan tâm đến quyền lợi của người
khác. Nếu con bạn thường xuyên bị bắt nạt, có thể đó là dấu hiệu
cho thấy khả năng giao tiếp xã hội của trẻ kém và chính vì thế mà
cũng có ít bạn bè hơn và dễ bị tổn thương hơn. Trong khi những
trẻ có khả năng giao tiếp xã hội khá hơn và nhiều bạn bè hơn lại ít
bị bắt nạt hơn.
Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng cả trẻ hay bắt nạt lẫn bị bắt nạt
đều có khuynh hướng sở hữu những nét tính cách nhất định như
sau: phần lớn nạn nhân ngoan ngoãn làm theo những gì kẻ bắt
nạt ra lệnh, khóc lóc, có dáng điệu phòng thủ và thường thua
cuộc nếu đánh trả. Những trẻ bị bắt nạt thường có bố mẹ hay xâm
phạm đến đời sống cá nhân hoặc bị bố mẹ kiểm soát, bảo vệ quá
mức. Những cách dạy dỗ đó của phụ huynh sẽ chỉ khiến trẻ lo
lắng, kém tự trọng, bị lệ thuộc, những điều vốn đi liền với trạng
thái dễ bị tổn thương. Những kẻ bắt nạt thường dựa vào tính lệ
thuộc và dễ tổn thương của nạn nhân để tấn công, bởi chúng biết
rằng những trẻ này sẽ không thể đáp trả. Điều này khiến kẻ bắt
nạt cảm thấy mình mạnh mẽ!
Dĩ nhiên, chính những kẻ bắt nạt cũng có các khuyết điểm về mặt
giao tiếp xã hội. Phần lớn những trẻ này xuất thân từ các gia đình
thiếu sự ấm áp và tình thương. Những gia đình này cũng không
thường chia sẻ cảm xúc. Và đôi khi, bố mẹ của những trẻ này có
lối sống cứng nhắc và thích trừng phạt người khác. Cuối cùng,
những trẻ bắt nạt thường cảm thấy thoải mái hơn các trẻ bình
thường khác mỗi khi nghĩ đến việc làm ai đó phải đau đớn, khổ sở
vì mình.
188
