chưa được 9 tháng tuổi, bé Carol chỉ mới biết chuyển đồ vật từ tay
này sang tay kia chứ chưa biết xoay trở hay nhìn ngó món đồ từ
nhiều góc độ khác nhau. Cô bé chỉ mới biết tạo mối liên hệ giữa
những đồ vật, dẫu hiện tại chỉ là do vô tình đập cái búa vào cái
hộp. Theo nhà tâm lý học người Thụy Sĩ Jean Piaget, một trong
những cha đẻ của ngành nghiên cứu về sự phát triển ở trẻ thì giai
đoạn còn ẵm ngửa là giai đoạn trẻ tham gia vui chơi thuần túy
nhất. Trẻ khiến những món đồ mình thích trở nên phù hợp với
thế giới của mình. Tại mỗi thời điểm, trẻ hầu như chỉ chơi với một
vật và chọn đồ chơi rất đơn giản, tức là không bao giờ sáng tạo
nên những cách sử dụng nào khác ngoài mục đích mà các nhà sản
xuất đề ra.
Bây giờ, bạn hãy quan sát bé Carol nay đã 23 tháng tuổi. Cô bé
ngồi trên sàn bếp, giữa các món đồ chơi mà em đổ ra từ cái hộp
mà chúng ta đã biết. Em nhặt một cái điện thoại đồ chơi và cẩn
thận nhấn số, cố tìm cách nghe tiếng tít tít. Sau khi nhấn vài
phím, cô bé áp điện thoại vào tai (có thể là bé sẽ liếm cái tai nghe
một chút trước khi kê vào lỗ tai!) và lại cố nhấn số. Rồi em chán
trò này và trông thấy cái búa lúc trước. Cô bé nhặt cái búa lên (bây
giờ đã biết cầm đúng vị trí) và dùng lực đập vào mấy cái phím
trên điện thoại. Hành động này có vẻ như có chủ đích hẳn hoi,
như thể cô bé biết rằng: “Cái búa sẽ khiến nhiều phím bấm cùng
lúc phát ra âm thanh hơn một ngón tay của mình!”. Thỉnh
thoảng, cô bé tạo được những tiếng “bing bing” thật tuyệt. Bên
cạnh bé Carol là một con búp bê mềm, mặc bộ đồ pyịamas màu
xanh lơ. Thỉnh thoảng khi chơi, bé Carol nhấc con búp bê lên rồi
đặt xuống và đắp mền cho nó. Các nhà tâm lý học gọi cái chăn đó
chính là “vật thể trung chuyển”14 của bé Carol, nghĩa là một vật
giúp cô bé vượt qua những thời điểm khó khăn.
(14) Transitional Object, tức những vật thể được dùng để giúp trẻ
thư giãn, đặc biệt trong những tình huống bất thường hoặc trước
lúc đi ngủ.
Rõ ràng đã có nhiều thay đổi trong trò chơi của bé Carol so với
những gì em đã làm cách đây 14 tháng. Giáo sư Fergus Hughes,
một chuyên gia về vui chơi của trẻ ở Đại học Wisconsin tại Green
Bay, đã chỉ ra 3 điểm thay đổi trong vui chơi của trẻ 2 tuổi.
205
