Giáo sư Greta Fein, một chuyên gia nổi tiếng trên thế giới về lĩnh
vực vui chơi của trẻ nhỏ, lý luận rằng trò chơi giả định xuất phát
từ nhu cầu am hiểu những trải nghiệm cảm xúc. Rất dễ nhận ra
sự khác biệt giữa trò chơi này và cuộc sống thật: Trong khi chơi
tưởng tượng, trẻ có thể “đạo diễn”, biến đổi mọi việc theo hướng
trẻ mong muốn, còn trong đời sống thật, trẻ thường chỉ bị động
đón nhận những việc xảy ra với mình. Trong trò chơi giả định, trẻ
có thể thể hiện những điều mà trẻ chưa đủ khả năng, về vốn từ
vựng, về kinh nghiệm sống, về cả nhận thức, để chia sẻ với người
lớn.
Như trường hợp sau của chị Laurie, bà mẹ đơn thân vừa ly hôn.
Chị có một bé trai 4 tuổi, và trước đó chị cứ nghĩ con không hề
hấn gì trước những biến cố liên tục xảy ra như bố mẹ ly hôn, bố
dọn khỏi nhà, hai mẹ con chuyển đến khu nhà mới nhỏ hơn,. cho
đến khi quan sát và lắng nghe những gì bé nói trong khi chơi.
Thằng bé lo lắng về tất cả những điều ấy. Bé dựng nên một vở
kịch với những con thú nhồi bông, trong đó có đoạn mẹ bỏ nhà ra
đi. Thằng bé nói to một mình tất cả những điều khiến nó day dứt
bấy lâu nay. Chị Laurie cảm thấy thật may mắn khi có dịp lắng
nghe nỗi sợ hãi của con. Ngay sau đó, chị trấn an con rằng hai mẹ
con sẽ luôn ở bên nhau dù bất cứ chuyện gì xảy ra.
Những vở kịch tưởng tượng còn giúp trẻ phát triển khả năng đọc
viết, bởi khi chơi trò đó, trẻ sẽ thực hành khả năng kể chuyện.
Những câu chuyện mà trẻ yêu thích, những kịch bản trẻ thường
chơi với bạn bè có rất nhiều điểm giống nhau. Hình thức vui chơi
này giúp trẻ tạm quên đi thực tại. Không chỉ với trẻ em mà với
người lớn cũng thế. Một khi có thể nghĩ đến những nơi chốn,
những câu chuyện từ trong suy nghĩ chứ không phải từ những
vật thể có thể cầm nắm được nghĩa là chúng ta đã biết tư duy
vượt lên khỏi tri giác.
Nói cách khác, tức là chúng ta đã bắt đầu xây dựng những thế giới
bên trong mình. Điều này tương tự như khi chúng ta đọc sách.
Lật qua từng trang sách, chúng ta đến với những thế giới khác,
những cuộc phiêu lưu khác vượt xa trải nghiệm của bản thân ta.
Đó là lúc chúng ta thả lỏng đầu óc để tiếp nhận, học hỏi người
khác. Vì vậy, những tưởng tượng phong phú, những thế giới mới
225
