nghe trẻ ê a suốt. Nhiều bậc cha mẹ hay rối rít cả lên khi trẻ ê a,
thậm chí chỉ cần thấy trẻ ngọ nguậy là họ nghĩ ngay rằng trẻ
đang muốn nói điều gì đó. Tuy không có bằng chứng cụ thể
nhưng nhiều người lớn cứ tin rằng nhất cử nhất động của trẻ -
nhất là những tiếng ê a - là dấu hiệu cho thấy trẻ đang đói bụng,
đang bị ướt tã…
Khi được 7 tháng tuổi, trẻ đạt đến cột mốc đáng nhớ: bắt đầu bập
bẹ nói. Những phụ âm đầu tiên như “ba, ga, ma” bắt đầu xuất
hiện khi trẻ ngậm môi và tạo ra âm thanh. Thỉnh thoảng, trẻ nói
những câu mà chỉ có trẻ mới hiểu được, như “ba ga ga ga ba ba”.
Và khi được 1 tuổi, trẻ bắt đầu bập bẹ nói thật sự. Tuy những lời
bập bẹ ấy vô nghĩa nhưng việc này giúp trẻ học cách kiểm soát
thanh quản và cường độ âm thanh. Đó chính là lý do vì sao trẻ
thường kêu ré lên hay thì thầm một mình. Đơn giản là trẻ đang tự
khám phá cách phát âm.
Rõ ràng, trẻ có chiến lược hẳn hoi để khiến người khác hiểu được
ý mình. Cậu bé Jordan ở đầu chương này cũng thế. Tuy không hề
nói một lời nhưng em vẫn làm cho mẹ hiểu em thích miếng bọt
biển. Và nếu không có cha mẹ hay vú nuôi bên cạnh, chắc chắn
em sẽ không bao giờ có cái mình muốn. Đó chính là vai trò của
người lớn: coi trọng và chú ý thấu hiểu những “thông điệp” của
trẻ dù những thông điệp ấy rất mơ hồ, phức tạp.
Cột mốc quan trọng nhất trong quá trình phát triển ngôn ngữ của
trẻ chính là ngày trẻ cất tiếng nói đầu đời. Tất cả những gì trẻ làm
trước đó đều bị lãng quên hoặc không được đề cập đến. Để có được
kết quả đó, trẻ phải làm “công tác phân tích” ngôn ngữ rất vất vả.
LÊN 2 TUỔI: TRẺ KHÁM PHÁ Ý NGHĨA CỦA NGÔN NGỮ
Hầu hết phụ huynh nhận thấy trẻ thật sự biết sử dụng ngôn ngữ
khi khoảng 13 tháng tuổi, tức là khi trẻ nói được những từ đầu
tiên. Thật hạnh phúc biết bao khi lần đầu nghe trẻ gọi: “ba ba”,
“ma ma”. Ai cũng nghĩ đó là những từ đầu tiên của trẻ. Liệu có
đúng thế không? Có thể đúng nhưng cũng có thể đó chỉ là những
từ bập bẹ. Vì sao hầu như đứa trẻ nào trên thế giới cũng nói
những từ như “ma ma”? Bạn hãy thử đọc những từ: “ma ma”, “ba
ba”. Bạn có thấy để đọc được những từ ấy, chúng ta phải bặm cả
75
