theo dấu hiệu. Các nhà nghiên cứu cho biết trẻ được học các dấu
hiệu lại phát triển ngôn ngữ tốt hơn những trẻ không dùng dấu
hiệu. Vì sao? Có lẽ vì mỗi khi sử dụng dấu hiệu, phụ huynh cũng
thường nói ra từ đó đi kèm. Và có thể trẻ cũng có nhiều năng
lượng hơn để học từ thay vì cứ mất thời gian và bực dọc vì chỉ trỏ
mãi mà người lớn vẫn chẳng hiểu mình muốn gì!
CÂU DÀI HƠN, NGHĨA RỘNG HƠN
Dù ra dấu hay nói thành tiếng thì trẻ cũng nói về những điều
giống nhau. Những từ đầu tiên trẻ dùng thường là từ chỉ cử chỉ
hoặc tên riêng (chẳng hạn như tên gọi người thân, tên con vật
nuôi trong nhà). Và trong giai đoạn này, trẻ thường học từng từ
một. Hầu hết trẻ 18 tháng tuổi nói được khoảng 50 từ, phần lớn là
tên người, tên gọi đồ vật xung quanh (ví dụ như: chó, ba, tai, táo,
nước, chai.).
Sau khi đạt mốc 50 từ, dường như bên trong trẻ bắt đầu diễn ra
cuộc “bùng nổ tên gọi” - từ ngữ bắt đầu tuôn trào. Đây cũng là
thời điểm mà trẻ bắt đầu hỏi người lớn: “Cái gì?”. Một số nhà
nghiên cứu cho rằng trong khoảng thời gian này, nhất là trẻ từ 18
đến 20 tháng tuổi có thể học đến 9 từ mới mỗi ngày, tức là đến 63
từ mới mỗi tuần! Và trẻ chỉ cần nghe từ mới một lần là có thể tự
sử dụng đúng. Kết quả này thật khả quan! Nhưng như thế cũng có
nghĩa là những bậc phụ huynh phải cẩn thận khi nói năng trước
mặt trẻ. Một phóng viên từng hỏi chúng tôi: “Tại sao trẻ con chửi
thề?”. Và câu trả lời luôn là: “Trẻ nghe gì nói nấy!”.
Cột mốc 50 từ đầu tiên quan trọng còn vì lý do khác: sau khi đạt
được vốn từ kha khá này, trẻ sẽ bắt đầu kết hợp những từ với
nhau và tạo thành câu hai từ. Trước đó, trẻ chỉ có thể nói từng từ
một, đôi khi khá nhanh và liên tiếp như “chó”, “nhà”. Thế rồi đột
nhiên khi được 18 tháng tuổi, trẻ bắt đầu mở rộng nghĩa diễn đạt
và thực hành phần văn phạm. Giờ đây, trẻ có thể nói: “chó nhà”
liền mạch để diễn đạt ý một con chó vừa đi vào nhà.
Trong giai đoạn này, phụ huynh cần chú ý nhận biết những từ “bị
sót” trong câu của trẻ. Ví dụ, trong câu trên, trẻ sẽ bỏ qua những
từ như “đi”, “vào”. Đó là đặc điểm của những câu đơn đầu tiên mà
trẻ kết hợp sử dụng trong giai đoạn này.
78
