Mùa xuân là mùa của những đồng cỏ và sườn núi xanh mơn mởn, của
tuyết hồng và những thảm hoa mù tạt vàng trải rộng trên những cánh đồng
bao quanh làng chúng tôi. Trên đài phát thanh Kashmir, người ta phát những
bài hát bằng tiếng Kashmir ca ngợi những đóa hoa trên đồng cỏ và các chú
sơn ca đậu trên cành liễu. Bài hát yêu thích nhất của tôi kết thúc bằng điệp
khúc: “Và bầy sơn ca hát với những đóa hoa rằng: đất đai của chúng ta là
một khu vườn!” Khi chúng tôi phải thu hoạch vụ mùa, hàng xóm và bạn bè
sẽ cử người đến giúp và đến lượt họ, chúng tôi sẽ giúp lại. Bạn không bao
giờ cần một lời đề nghị trịnh trọng trước đó nhiều tuần lễ. Lúc nào cũng sẽ
có người đến giúp bạn.
Trong vụ mùa, giáo sĩ Akhoon, người không chịu tin là Neil Armstrong
đã đặt chân lên mặt trăng, than phiền về lượng người đi lễ thưa thớt ở đền
thờ của làng. Tôi phải cố nén cười khi dân làng vì nôn nóng quay về với việc
trồng trọt, đã giả vờ ho trong lúc cầu nguyện để cho ông ấy kết thúc nhanh
hơn. Ông thỏa hiệp bằng cách đọc những đoạn kinh Koran ngắn hơn. Sau đó
trong ngày, ông sẽ trở lại đồng ruộng để thu tiền cúng của mùa, cũng là tiền
công của ông cho việc dẫn dắt các cuộc cầu nguyện trong đền thờ.
Vào mùa hè, sau khi thu hoạch mù tạt chúng tôi gieo mạ. Những ngày
trong tuần, trước khi đến trường tôi và đứa em mang mấy ấm samovar đựng
trà kahwa
, thoang thoảng mùi nghệ tây, quả hạnh và quế cho những người
làm công ở cánh đồng nhà mình. Cuối tuần, tôi phụ khiêng các bao đựng hạt
giống đến vườn ươm. Mẹ, các dì và những người phụ nữ khác, từng hàng,
khom lưng trên những cánh đồng tốt tươi, gieo trồng và ca hát.
Ngoại canh chừng gã nông dân thuê đất cạnh đồng nhà tôi. Mỗi khi
thấy gã đi về hướng đồng nhà mình, Ngoại lại quay sang bảo tôi: “Này, con
thấy ai không?” “Con thấy con Vện
ạ.” Tôi đáp. Và chúng tôi cười phá
lên. Vóc người thấp, dẻo dai với khuôn mặt nhăn nhúm, gã Vện chuyên đầu
têu những chuyện dẫn đến cãi vã, như tháo nước sang đồng của hắn hay
dùng xẻng cào đất ruộng nhà chúng tôi để làm mảnh ruộng thuê của hắn
rộng thêm vài phân.
Gã Vện, Ngoại và tất cả dân làng đều lo lắng về tiết mây và những trận
mưa. Mưa không đúng lúc có thể làm hỏng mùa màng. Người ta nói, nếu có
