cái tội. Một nỗi ám ảnh khác của họ là về độ dài đúng mực của bộ râu: bảy
phân rưỡi hay là mười phân, một nắm tay hay hai nắm tay. Lũ trẻ con trong
làng gọi người điều hành nhóm thức tỉnh đức tin là lão Dê.
May thay, Ngoại chẳng bao giờ để cho mối quan hệ giữa ông và người
điều hành nhóm đó ảnh hưởng đến những tình bằng hữu của mình. Ông giữ
mối liên hệ với những người theo đạo Hồi chống lại nhóm thức tỉnh đức tin
và những người bạn theo đạo Hindu. Ngoại vẫn tiếp tục ghé tiệm tạp hóa
của ông Somnath và giữ tình bạn với ông Bhaskarnath, người dạy học chung
với Ngoại trong nhiều năm. Không giống những nơi khác trong đất nước Ấn
Độ các cuộc xung đột giữa đạo Hindu và đạo Hồi đã giết chết hàng trăm
người và đẩy những người Ấn Độ theo đạo Hồi vào những khu ổ chuột; ở
Kashmir mối quan hệ giữa người đạo Hindu và người đạo Hồi trước nay vẫn
hòa bình. Có một sự ý thức về những khác biệt và tương đồng tôn giáo trong
quan niệm xử thế. Nhiều người Hồi giáo và người Hindu để riêng các tách
và đĩa ở nhà họ cho những người khách thuộc tôn giáo khác.
Nhà chúng tôi không có tách và đĩa riêng. Chúng tôi ăn cùng nhau. Vào
khoảng mười tuổi, tôi được dự một đám cưới Hindu của em trai ông
Bhaskarnath. Tôi mặc quần tây đen, áo sơ mi carô trắng-đen và vuốt tóc
bằng dầu mù tạt. Ông ngoại diện chiếc áo khoác nỉ ưa thích, cạo râu nhẵn
nhụi và xức nước hoa Old Spice. Chúng tôi ngồi trong một phòng lót thảm
đầy khách khứa. Bữa trưa gồm các món rau và thịt cừu, được phục vụ trong
những đĩa thép nhỏ. Nó thật khác biệt so với những bữa tiệc cưới Hồi giáo,
nơi bốn người ăn chung trong một cái đĩa đồng tráng thiếc, có rất ít rau củ
và những món thịt cừu thì cay hơn và nhiều vô kể. Một người ngồi gần tôi
hỏi thăm, “Con chịu ăn ở nhà người Hindu rồi ư?” Một người khác chụp
hình rồi sau đó đưa cho chúng tôi vài tấm. Tôi còn một tấm trong album của
mình: hình Ngoại đang nói chuyện với ông Bhaskarnath, còn tôi đang cầm
một mẩu thức ăn trong tay phải và nhìn chằm chằm vào máy ảnh.
Sau cuộc nổi loạn chống Ấn Độ, tương tự những câu chuyện từ lịch sử
nền chính trị ở Kashmir, các nhóm nghĩa quân đã dùng đạo Hồi cho kế
hoạch động viên. Họ mượn những hình ảnh về lịch sử Hồi giáo và dùng tràn
lan những từ ngữ như “tử vì đạo” và “chiến tranh vì đạo
”. Cho đến năm
