gọi cầu nguyện, những người phụ nữ sẽ tìm tấm khăn choàng và
đội lên đầu cho đến khi cầu nguyện xong, rồi lại tán chuyện tiếp.
Những tấm chiếu cỏ đan bằng tay mềm oặt đi sau nhiều năm sử dụng,
được trải lên nền của đền thờ và vài bóng đèn điện lờ mờ rọi một thứ ánh
sáng leo lét lên mấy bức tường màu xanh lá cây đã bạc phếch. Một hốc
tường hình vòm ở sảnh cầu nguyện đánh dấu không gian nơi vị imam dẫn
dắt lễ cầu nguyện, xoay mặt về phía tây, hướng thánh địa Mecca. Bên cạnh
sảnh cầu nguyện là hamaam, một phòng nhỏ nền lát đá vôi được sưởi ấm
bằng vài khúc củi đốt dưới tầng hầm. Chú Gul Khan, một nông dân có
gương mặt trẻ thơ sống gần ngôi đền và là người gọi nhắc nhở cầu nguyện,
thường đến từng nhà để xin tiền đóng góp cho việc giữ gìn đền thờ. Mùa
đông, những người đàn ông ngồi trong hamaam và nói chuyện làng, chuyện
tôn giáo và chính trị. Đó là nơi ấm áp nhất trong làng.
Vị imam
đọc cùng một bài thuyết pháp bằng tiếng Ả Rập mỗi thứ
Sáu. Tôi biết tên của các nhà tiên tri Muhammad, Easa (Jesus), Moosa
(Moses) và Ibarhim (Abraham) xuất hiện ở đoạn nào, nhưng tôi không bao
giờ hiểu nổi bài thuyết pháp nói gì. Chúng tôi luôn đi từ đền thờ về nhà với
bà con và bạn bè. Sau buổi lễ cầu nguyện ngày thứ Sáu, theo phong tục thì
phải chuẩn bị một ấm trà samovar và tụ tập quanh nó nhiều giờ liền. Trong
những cuộc chuyện trò đó, chúng tôi thường kể lại câu chuyện cười về một
người dân quê Kashmir đi đến Mecca. Ông ấy ở trong một khách sạn và có
một lần người quản lý khách sạn nổi cáu với ông và bắt đầu la hét bằng tiếng
Ả Rập. Người đó chỉ biết tiếng Ả Rập như ngôn ngữ của việc cầu nguyện
nên đã đáp lại, “Aameen.”
Tôi có thể gắn nhiều gương mặt vào nhân vật dân quê đó. Một nhóm
những ông già sẽ ngồi trong gian hamaam ấm cúng, ngủ gà gật. Tôi thường
phải nén cười khi thấy họ giật nảy mình ra khỏi cơn mộng mị khi chú Gul
Khan thét gọi cầu nguyện. Sau khi cầu nguyện, họ lại đắm mình vào việc
tụng niệm darood, những lời ca ngợi Đấng tiên tri và các vị thánh bằng tiếng
Kashmir và tiếng Ba Tư, lắc lư người trong khi ngân nga những lời thiêng
liêng. Tôi và đám bạn bè không bao giờ nhớ nổi bài darood, nhưng chúng
tôi cũng giả bộ làm theo, ngồi bắt chéo chân, lắc lư người và đồng thanh la
