ĐÊM TRẮNG - Trang 31

Peterburg chân chính vốn rất yêu quý mặt trời của mình, - mà đã
phiền muộn thì còn tưởng tượng nỗi gì? Và ta cảm thấy nó, cái trí
tưởng tượng không cạn ấy, cuối cùng cũng tàn lụi, cạn kiệt trong sự
căng thẳng thường xuyên, vì rằng ta cũng phải trưởng thành, lớn
vượt khỏi những lí tưởng trước kia của mình: những lí tưởng đó sẽ
bị vỡ tan ra thành bụi, thành những mảnh vỡ; và nếu như không có
cuộc sống khác, thì ta buộc phải tạo dựng ra nó bằng chính những
mảnh vỡ đó. Mà trong lúc đó tâm hồn lại khao khát, lại cầu xin
một cái gì khác! Và kẻ mơ mộng hoài công đào bới trong những mơ
ước cũ của mình như trong đống tro, mong tìm trong đống tro ấy dù
chỉ một vài tia lửa nhỏ nhoi để thổi nó bùng lên thành ngọn lửa
hồng sưởi ấm trái tim đã trở nên giá lạnh và làm sống lại trong nó
tất cả những gì trước kia đã từng dễ thương đến vậy, đã từng làm
xao động tâm hồn, đốt sôi dòng máu, khiến trào hàng lệ, đã từng
lừa dối một cách huy hoàng đến vậy! Và Naxtenca, cô có biết tôi đã
làm gì không? Cô có biết tôi đã buộc phải làm lễ tưởng niệm các
cảm xúc của mình, tưởng niệm cái mà trước kia đã từng dễ thương
đến vậy, cái mà thực ra không hề tồn tại bao giờ, - vì rằng đó chỉ là
tưởng niệm những mơ ước viển vông, ngu ngốc, - và tôi làm điều đó
vì rằng cả những mơ ước ngu ngốc đó cũng không còn nữa, vì rằng
không có gì để nuôi sống chúng, mà ước mơ cũng phải nuôi mới
sống chứ! Cô có biết không, bây giờ tôi vẫn thích vào những kì hạn
nhất định nhớ lại và đến thăm những nơi trước kia tôi đã từng được
hạnh phúc theo cách riêng của mình, thích xây dựng hiện tại của
tôi theo cái quá khứ không bao giờ trở lại và thường lang thang như
cái bóng, không mục đích, vô định, buồn bã và ngán ngẩm trên các
đường phố và ngõ nhỏ Peterburg. Và những hồi ức! Chẳng hạn, tôi
nhớ lại rằng chính ở đây đúng một năm về trước, đúng vào ngày
này, giờ này, cũng theo đúng vỉa hè này tôi đã lang thang một
mình, cũng buồn nản như bây giờ! Và nhớ lại rằng lúc đó những ước
mơ cũng buồn bã, và mặc dù trước kia chẳng tốt đẹp hơn nhưng dù
sao vẫn cảm thấy dường như cuộc sống dễ dàng hơn, yên ổn hơn,