62. Morfeuz - trong thần thoại Hy Lạp là thần Chiêm bao. – 379
63. Joan Tiên khu - theo truyền thuyết trong Kinh thánh là người tiền bối
và là người loan truyền về Chúa Jesus Christ; Irodiat, để trả thù Joan
Tiên khu đã vạch trần cuộc sống trụy lạc của bà ta, đòi phải xử chém
ông rồi lấy đầu đặt lên đĩa dâng cho mình. – 380
64. Alexis hoặc mái nhà tranh trong rừng - cuốn tiểu thuyết luân lý tình
cảm của nhà văn Pháp Ducray Dumenil (1761 - 1819). Bản dịch tiếng
Nga của tuốn tiểu thuyết này được in trong những năm 1794, 1800,
1804. – 380
65. Cincinnatus Lucius Quinetius (thế kỉ VI-V trước Công nguyên): nhà
quý tộc, lãnh sự La Mã. Sống một cuộc sống thanh bạch, tự trồng trọt
canh tác, nổi tiếng là một công dân kiểu mẫu. – 382
66. Jean Jacques Rousseau (1712 - 1778): nhà khai sáng, nhà dân chủ và
nhân đạo Pháp, kẻ thù của giới quý tộc. Trong cuốn sách Bàn luận về
nguồn gốc và cơ sở của sự không bình đẳng giữa con người (1755) của
mình, ông đã đối lập xã hội hiện đại với “cuộc sống hạnh phúc của con
người” ở trạng thái “tự nhiên”, thoát ra ngoài những ảnh hưởng tai hại
của sự xa hoa và dư thừa quá mức, mà theo ý ông là bản chất của nền
văn minh hiện đại. Rousseau cho rằng một trong những điều kiện để
giáo dục và để cho cuộc sống con người có hạnh phúc là lao động chân
tay. – 382
67. Tức là vở opera Robert - con quỷ (1831) của nhà soạn nhạc Italia
Giacomo Meyerbeer (1791 - 1864). – 386
68. Xuvorov Alekxandr (1729 - 1800): thống soái kiệt xuất Nga. – 387
69. Cây donnik - một loại cây họ đậu, khi được một - hai năm tuổi sử dụng
như một vị thuốc nam. – 387
70. Xung phong, xung phong! Vì danh dự của người Nga! - ở đây nhắc lại
hầu như nguyên văn lời của nhà văn bình dân N. V. Uxpenxki nói về
thơ của A. Puskin trong lần gặp gỡ với I. Turgenev ở Paris năm 1861.
Nhân dịp này Turgenev đã viết thư cho P. V. Annienkov như sau: “Vừa
rồi có ông Nikolai Uxpenxki yếm thế ghé thăm và dùng cơm với tôi.
Và ông ta cho mình có bổn phận phải chỉ trích Puskin, ông ta khẳng
