điều cần nói của những lá thư không có gì đặc biệt “sâu sắc”, tôi không bao
giờ cảm thấy anh có khiếu viết lách, vốn từ sơ sài, giọng văn tuềnh toàng –
nhưng cách diễn đạt trong từng dòng chữ, không thể hiểu sai đi được, chỉ có
thể là của anh! Lajos luôn viết về một hiện thực tưởng tượng nào đấy, mà
anh vừa biết và muốn báo tin ngay cho tôi.
Không bao giờ anh viết về tình cảm của mình, cả những dự định cũng
không – Lajos kể về thành phố, nơi anh đang ở. Lối miêu tả sinh động đến
nỗi người đọc cảm giác như nhìn thấy được cả những con phố, thấy căn
phòng nơi anh ngồi viết thư, nghe thấy tiếng của những người ngày hôm
trước nói với anh điều gì đấy thú vị và khôn ngoan, phác một kế hoạch lớn
lao đang làm bận bịu đầu óc anh – tất cả được anh thổi vào một luồng sinh
khí lồ lộ đến kinh ngạc. Nhưng khốn nỗi – một người đọc ngu ngơ cũng có
thể cảm thấy – tất cả những điều này đều không đúng, chính xác hơn, đúng
ở một nơi nào đấy, nói cách khác, kiểu như cái thành phố mà Lajos miêu tả
bằng sự trung thực của thợ chụp ảnh đó chỉ tồn tại trên mặt trăng. Hiện thực
giả dối ấy được anh chăm chút làm sống lại trong các lá thư. Cũng như thế,
anh vẽ con người, phơng cảnh một cách trang nghiêm với một sự chải chuốt
am tường.
Tôi đọc các lá thư và cảm thấy xúc động. Có lẽ chúng tôi mềm yếu
trước anh, tôi nghĩ. Nửa đêm, một con gió nóng ghê gớm lùa quanh nhà; tôi
rời khỏi giường đi đóng các cánh cửa sổ lại. Đang lúc nửa đêm, với sự yếu
đuối không ghìm nổi của đàn bà, tôi dừng trước tấm gương soi trên chiếc
bàn trang điểm một thời của mẹ, ngắm mình thật kỹ. Tôi biết mình vẫn chưa
già. Hai mươi năm ít để lại dấu vết trên thân thể tôi bởi sự ưu ái chua chát
của số phận. Tôi không phải một phụ nữ xấu xí, nhưng cũng không thuộc
loại nhan sắc hấp dẫn đàn ông; đúng hơn là tôi thuộc loại đàn bà khiến đàn
ông tôn trọng và dè dặt khi làm quen. Tôi không béo ra, ơn nhờ công việc
làm vườn hay nhờ những đặc điểm như chiều cao, sự hài hòa và cân đối của
cơ thể mà nom không béo. Tóc tôi bắt đầu lốm đốm bạc mấy năm gần đây;
nhưng những sợi tóc bạc chỉ lẫn đâu đó một cách không lộ liễu trong mái tóc
vàng óng đặc biệt của tôi. Thời gian đã vẽ những nếp nhăn nho nhỏ xung
