hai mươi sáu
Khi Gyan đang mua gạo ngoài chợ và tình cờ nghe tiếng hô hào trong
lúc đợi người bán hàng cân gạo cho anh, lúc đó đã sang năm mới. Từ cửa
hàng bước ra, anh bị cuốn theo một đoàn diễu hành đang hào hển tiến về
đường Mintri, đi đầu là may thanh niên huơ dao quắm và hô vang, “Jai
Gorkha.” Trong một rừng khuôn mặt anh nhận ra những bạn bè đại học mà
anh đã quen bẵng đi từ khi bất đầu yêu Sai. Padam, Jungi, Dawa, Dilip.
“Chhang, Bhang, Cú, Lừa,” anh gọi mấy người bạn bằng biệt danh của
họ…
Họ đang hô vang “Quân Giải Phóng Gorkha Chiến Thắng,” và không
nghe thấy anh gọi. Bằng sức mạnh của những người xô đẩy phía sau và
xung lực của những người đi trước, họ hòa thành một khối. Không hề mát
sức, Gyan thấy mình cứ thế trôi đi dọc theo con phố của những lái buôn
người Marwar ngồi xếp bằng trên những chồng đệm tráng. Họ chảy qua mấy
hàng đồ cổ với những bức thangkha ngày một cổ hơn sau mỗi luồng khí thải
phun ra từ xe cộ qua lại; qua chỗ mấy hiệu thợ bạc của người Newar; chỗ
ông lang người Parsi chữa bệnh theo liệu pháp đồng căn; mấy ông thợ may
điếc, những người cứ nghệt mặt ra, cảm nhận được rung động của những
điều người ta đang nói nhưng lại chẳng hiểu gì. Một quỹ bà điên đeo khuyên
tai bằng vổ hộp và mặc ngự bào là mớ giẻ rách của hiệu may, đang ngồi
nướng một con chim chết trên bếp than bên vệ đường và đưa tay vẫy đoàn
diễu hành như một nữ hoàng.
Khi bồng bềnh trồi qua chợ, Gyan có cảm giác như lịch sử đang được
vận hành, những bánh xe của nó đang rung lên dưới chân anh, vì mọi người
hành động như đang xuất hiện trên một bộ phim tài liệu về chiến tranh, và
Gyan không ngăn nổi mình quan sát cảnh tượng ấy bằng một góc nhìn hoài
cổ, từ vị thế của một nhà cách mạng. Nhưng rồi anh bị dứt khỏi cảm xúc ấy,
trước một cảnh tượng lâu đời và quen thuộc, những người bán hàng âu lo
