là tiếng hát của con thiên nga, hát một lần rồi chết. Một bằng chứng nữa để
thấy con người chúng ta, cũng là một loài động vật, không chỉ là nạn nhân
duy nhất của các “bệnh dịch do trung gian truyền bệnh”.
Cryptobiabes gnidiella, loài bướm đêm thuộc họ Pyralidae là một loài
có sức tàn phá khủng khiếp đối với mọi loại cây ăn quả có múi, và chúng
cũng không bỏ qua những cây nho.
Eudemis, một loài bướm đêm khác cũng có sức tàn phá không kém.
Ngài bướm không chỉ cắn nát nụ hoa mà còn cắn xuyên qua vỏ hạt nho. Từ
đó tạo lối thâm nhập cho loài nấm mốc xám botrytis trên quả nho. Quả nho
dần dần bị bệnh thối xám…
Chưa một loài nấm nào trong số bọn hiểm ác đó nghĩ tới việc phiêu lưu
sang Pháp. Chỉ cần một đợt băng giá là chúng sẽ bị diệt hết. Nhưng giờ đây,
khi mùa đông không còn lạnh, nhiệt độ dễ chịu hơn đã mở ra cho chúng một
chân trời mới. Và thế là chúng có mặt ở các vùng nông thôn của nước Pháp!
Cũng theo cách ấy, ta có thể nghĩ rằng sự ấm lên toàn cầu sẽ ảnh hưởng
đến nhịp sinh học: đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng của ký sinh trùng trong côn
trùng là trung gian truyền bệnh, giảm thời gian ủ bệnh ở vật bị đốt chích, có
thể rút ngắn vòng đời của muỗi…
Nhưng để dự báo được các luồng di cư của muỗi, nơi chúng di cư đến
và số lượng muỗi có thể di cư, mức tăng nhiệt độ chỉ là một trong các chỉ số.
Tất cả các chuyên gia dịch tễ đều lưu ý rằng vào thế kỷ 17, một số thập kỷ
có nhiệt độ lạnh khủng khiếp đến mức người ta phải gọi là “tiểu kỷ băng
hà”, nhưng ở giai đoạn đó, bệnh sốt rét lại hoành hành ở một phần diện tích
rất lớn của châu Âu. Do vậy, phải có các nguyên nhân khác nữa ngoài nhiệt
độ. Nguyên nhân rõ ràng nhất là sự phát triển kinh tế. Như Rodhain và
Schwartz đã tổng kết, “sốt rét không hẳn là do thời tiết nóng nực mà là một
căn bệnh của nghèo đói. Đặc biệt là nghèo đói ở vùng nông thôn
”. Những
căn bệnh khác, lây lan do các loài muỗi khác, như muỗi vằn Aedes, đầy rẫy
trong những quả bom vệ sinh môi trường và các vấn đề xã hội mà ta thấy
khắp nơi tại các đô thị ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ La tinh với dân số lên
