Có nhiều nguyên nhân khiến chúng ta không chú ý đến hành vi thiếu
đạo đức của người khác. Trước hết, chúng ta bận rộn chú tâm vào những
việc khác. Như sẽ bàn đến trong chương 6, chúng ta tập trung vào các mục
tiêu mang lại lợi ích cho mình và thường xuyên bỏ qua những mục tiêu
không có lợi khác. Chúng ta thường không được hưởng lợi gì khi chú ý đến
lối cư xử vô đạo đức của người khác. Hơn nữa, con người có một khả năng
đặc biệt là lướt qua những sự thật hiển nhiên. Trong một nghiên cứu, nhà
tâm lý học Ulric Neisser yêu cầu các sinh viên hệ cử nhân của ông tại
trường Cornell xem một đoạn video ghép chồng hình ảnh của hai bộ ba
sinh viên đang chuyền bóng. Một bộ ba mặc áo trắng và bộ ba còn lại mặc
áo đen. Nhóm sinh viên được hướng dẫn để đếm số lần chuyền bóng giữa
bộ ba áo trắng. Đoạn video chồng hình đã khiến nhiệm vụ này tương đối
phức tạp. Trước khi đọc tiếp, bạn cứ tự nhiên xem đoạn phim và thử đếm
xem có chính xác bao nhiêu đường chuyền bóng giữa các cầu thủ áo trắng
tại www.blindspots- ethics.com/neisser.
Bạn cũng có thể đoán ra rằng đây là một trò có thủ thuật. Khi đang tập
trung để đếm số đường chuyền thì bạn – cũng như đa số mọi người thử
thực hiện yêu cầu này – chắc hẳn đã không nhìn thấy một phụ nữ mang ô đi
qua sân bóng một cách rõ ràng và bất ngờ. (Nếu bạn không tin rằng có
người phụ nữ đó, hãy xem lại đoạn phim đi.) Chỉ có một trong số năm sinh
viên Cornell của Neisser phát hiện ra người phụ nữ này. Khi đoạn phim
được chiếu trong phòng học của sinh viên lớp MBA và quản lý cấp cao của
chúng tôi, tỉ lệ người phát hiện ra người phụ nữ còn thấp hơn một phần
năm rất nhiều, cũng như chúng ta đã không chú ý đến cô ấy khi lần đầu tiên
xem đoạn video này. Đó là bởi vì phải tập trung cao độ vào nhiệm vụ được
giao - trong trường hợp này là đếm số lần chuyền bóng – con người sẽ bỏ
qua phần thông tin vô cùng rõ ràng trong thế giới thị giác của mình.
Đoạn phim của Neisser là bằng chứng cho thấy khi tập trung vào một
việc nào đó, chúng ta có thể trở nên mù mờ với những thông tin khác đang
tồn tại một cách rõ ràng ở xung quanh mình. Vượt qua những bận rộn và
