đức hơn rất nhiều so với hành động của nhà nghiên cứu trong câu chuyện
thứ nhất.
Vậy tại sao chúng ta lại thường nhìn nhận những hành vi trong câu
chuyện thứ nhất khó chấp nhận hơn so với những hành vi trong câu chuyện
thứ hai? Chính thành kiến trong đánh giá về kết quả công việc là câu trả lời
cho điều đó.
Sự thành kiến này đã khiến chúng ta tập trung chú ý vào
kết quả của công việc mà bỏ qua những yếu tố bất hợp lý trong quá trình
thực hiện khi đánh giá các quyết định mà người khác đưa ra. Nhà nghiên
cứu về Quá trình đưa ra quyết định của con người John Baron và Jack
Hershey là hai người đầu tiên thông qua nghiên cứu về một loạt các tình
huống ra quyết định, từ chơi bạc cho đến nghiên cứu y tế, đã chứng minh
được rằng con người thường có xu hướng đánh giá sự khôn ngoan của
người đưa ra quyết định dựa trên kết quả công việc mà quyết định đó mang
lại.
Trong nghiên cứu độc lập của chúng tôi về những hành vi đạo đức,
con người thường có xu hướng đánh giá mức độ đạo đức của hành động
dựa trên việc những hành động này có gây ra những hậu quả gì không hơn
là yếu tố đạo đức trong chính bản thân hành động đó
Chẳng hạn như
trong hai câu chuyện về nghiên cứu thuốc ở trên, chúng ta có xu hướng bị
ảnh hưởng bởi thành kiến về hậu quả mà hành động mang lại hơn là bản
chất hành động đó nếu chỉ được tiếp xúc với một tình huống. Rõ ràng rằng,
khi chúng ta được tiếp xúc với cả hai tình huống và có so sánh, chúng ta có
khả năng tránh khỏi việc tập trung quá nhiều vào kết quả công việc mà thay
vào đó là nhìn nhận và đánh giá hành vi của hai nhà khoa học trong hai câu
chuyện. Trong nghiên cứu của chúng tôi, nhóm nghiên cứu đánh giá hành
vi của nhà nghiên cứu trong câu chuyện thứ hai đáng bị lên án hơn so với
hành vi của nhà nghiên cứu trong câu chuyện thứ nhất. Tuy nhiên, chúng ta
cũng cần ghi nhớ rằng, trong phần lớn thời gian, chúng ta chỉ nhìn thấy một
tính huống để đánh giá mà thôi. Thế giới đã chứng kiến một cuộc tranh
luận chưa có hồi kết giữa các nhà triết học về việc đánh giá tính đạo đức
