nhau và một vài anh chàng lạc quan bất trị cất tiếng hát những bài ca của
quân dù. Giọng người Pháp trầm trầm hầu như át hết giọng thanh thanh, lên
bổng xuống trầm của người Việt Nam.
Quả vậy, ngược lại với câu chuyện huyền thoại sau này muốn gán toàn bộ
vinh quang của trận Điện Biên Phủ - . nếu không nói vinh quang của chiến
tranh Đông Dương - cho quân lê dương Đức, cuộc hành binh đầu tiên tiến
đánh Điện Biên Phủ này hoàn toàn là công việc của binh lính người Pháp
và Việt Trong tổng số 651 người của tiểu đoàn 6 B.P.C. của Bigeard nhảy
dù ngày 20 tháng Mười Một có tới 200 người Việt Nam, và trong tơng số
827 người trong đội ngũ tiểu đoàn 2/1 R.C.P. của Bréchignac hồi đầu tháng
Mười Một có 420 người Việt Nam. Cái tỉ lệ ấy tùy theo đơn vị có thay đổi
chút ít, nhưng không có một đơn vị nào được gọi là “Pháp” mà lại không có
trong hàng ngũ của mình một số quan trọng những người được tuyển mộ tại
chỗ, những người này chiến đấu chẳng kém gì các đồng đội Pháp của họ.
Hiện tượng các đơn vị hỗn hợp Pháp - Việt đã chiến đấu tất hơn các đơn vị
thuần Tiệt hoặc thuần âu - các đơn vị này không có được sự thông thạo địa
bàn và ngôn ngữ như các đơn vị hỗn hợp - là một trong những bài học quan
trọng của chiến tranh Pháp - Đông Dương, một bài học mà xem ra mười
năm sau ở Nam Việt Nam người ta đã không nhớ tới. Khi đoàn máy bay
bay lượn trên thung lũng Điện Biên Phủ vào lúc 10 giờ 30, mặt trời đã xua
tan những đám sương mù cuối cùng bao phủ trên các làng bản, đồi ruộng.
Với ba viên tướng ngồi trong khoang, chiếc máy bay của cơ quan hành dinh
lượn mãi thành những vòng tròn lười biếng ở tầng cao lớn trên bầu trời
thung lũng. Đợt sóng thứ nhất của “Thủ trưởng Vàng ” tiếp cận “Natacha”
theo góc 170 độ, các cánh cửa máy bay hoàn toàn để mở. Bên trong 65
chiếc máy bay, các huấn luyện viên nhảy dù bước tới khoang cửa mở rộng,
và 25 quân dù chở trong mỗi máy bay bắt đầu đứng dậy, loạng choạng dưới
sức nặng trang thiết bị của họ, móc đầu dây kéo dù vào sợi dây cáp căng
dọc trần máy bay, giật giật vài cái để kiểm tra xem dây đã móc chắc chưa
rồi quay ra phía cửa trong tư thế nhảy: hai tay ôm lấy chiếc dù bụng. Vào
lúc đợt dù đầu tiên chạm đất các phi công nhìn xuống dưới trông thấy một
