số người bé nhỏ chạy tán loạn. Chuông báo nhảy vang lên trong các máy
bay vào lúc 10 giờ 35.
Dưới đất, trong thung lũng ấy, cái ngày 20 tháng Mười Một này đã bắt đầu
như mọi ngày khác. Từ ngày 30 tháng Mười Một năm 1952, là ngày tiểu
đoàn Lào chiếm đóng thung lũng đã bỏ chạy không chiến đấu rút về đất Lào
cách đó không xa, Điện Biên Phủ nằm trong tay quân Vệt Minh.
Phần lớn số 15 nghìn dân thung lũng đã ở lại tại chỗ. Xét cho cùng, họ
chẳng có việc gì phải lo ngại Việt Minh trưng thu những ngôi nhà tồi tàn,
vài con bò và ruộng nương của họ. Nếu có điều gì làm họ phải quan tâm thì
phải chăng chính là rồi đây việc làm ăn của họ có được yên ổn hay không.
Hàng năm thung lũng thu hoạch được 2000 tấrl thóc và từ lâu đã được biết
đến như một trong những trung tâm chính trồng và chế biến thuốc phiện của
Đông Dương. Trị giá thuốc phiện thô sản xuất ở đây đạt tới con số trung
bình 10 triệu đồng Đông Dương - tức là khoảng 500 triệu franc.
Cho tới lúc đó, sự có mặt của Việt Minh đối với dân Thái sống trong thung
lũng là tương đối thoải mái. Trung đoàn Độc lập 148 đã sử dụng Điện Biên
Phủ như căn cứ hoạt động chính của mình. Phần lớn quân của Trung đoàn
đến từ những bộ tộc miền núi phía bắc và đã được dân địa phương đón tiếp
rất tốt. Đó là một đơn vị tinh nhuệ được thành lập từ lâu của quân đội nhân
dân. Vào các tháng Mười Một và Mười Hai năm 1952, Trung đoàn 148 đã
tham gia cuộc vây hãm và tấn công vào tập đoàn cứ điểm Nà Sản một ngôi
làng cách Điện Biên Phủ 110 kilômét về hướng đông - đông nam. Vào mùa
xuân năm 1953, Trung đoàn là thành phần trung tâm của lực lượng Việt
Minh tràn vào nước Lào lần đầu tiên. Giờ đây Trung đoàn là một bộ phận
của những đơn vị phòng vệ miền đông bắc Việt Nam chống lại một cuộc
phản công của quân Pháp có thể nổ ra từ phía Lào. Ba tiểu đoàn của nó -
các tiểu đoàn 900, 920 và 930 - bố trí thành một vòng cung dọc biên giới
Lào - Việt cách thung lũng khá xa. Nhưng cơ quan quân báo Pháp biết sở
chỉ huy của trung đoàn và tiểu đoàn 910 thì đóng ở Điện Biên Phủ. Tuy
