Trung Quốc mà hội nghị Posdam họp tháng Bảy năm 1945 trao cho nhiệm
vụ chiếm đóng Đông Dương tới vĩ tuyến 16 và tiếp quản quân Nhật tại đó
Nhưng các đơn vị quân đội đó đã cướp bóc dân chúng ở nhiều vùng Đông
Dương. Họ để lại một ký ức còn tồi tệ hơn quân Nhật. Khi quân Pháp trở lại
quân Trung Quốc đành phải miễn cưỡng vĩnh biệt cuộc sống thoải mái của
họ ở Đông Dương. Vào mùa xuân năm 1946, khi một đoàn quân dù Pháp và
thân binh Thái tới vùng này thì quân Tàu vẫn còn đó. Hai đám quân chiếm
đóng cũ và mới gầnl ghề nhìn nhau cho tới khi đám quân cũ rút cuộc đã
phải chấp hành lệnh của chính phủ mình và trở về nước.
Dân chúng Điện Biên Phủ mong được trở lại cuộc sống thanh bình của họ
ngày trước lắm, nhưng thời buổi đã thay đói. Đèo Văn Long, người kế vị
Đèo Văn Trí lên đứng đầu xứ Thái, đã quyết định đưa một người cháu của
mình lên thay viên quan cai trị thung lũng Lò Văn Hạc, mặc dầu ông này rất
có năng lực. Lò Văn Hạc tức giận bỏ vào chiến khu Vi-ệt Minh lúc ấy đã
hoạt động tại miền núi; để đối phó lại, Đèo Văn Long bỏ vợ Lò Văn Hạc
vào tù. Việc Đèo Văn Long là một người Thái trắng và Lò Văn Hạc là một
người Thái đen đã làm tình hình thêm phức tạp.
Mặt khác, sự tồn tại của chiến khu Việt Minh sắp gây ra những hậu quả
nghiêm trọng.
Người ta thấy rõ điều đó khi ngày 14 tháng Mười năm 1952, những đơn vị
chính quy của Việt Minh tấn công vào miền núi. Các đại đoàn 308, 312 và
316, cộng thêm trung đoàn 148, vượt qua sông Hồng trên một tuyến rộng và
chỉ sau một tuần lễ đã phá tan tuyến phòng ngự ngoài cùng của quân Pháp.
Bị kìm chậm lại một thời gian bởi cuộc chiến đấu cảm tử của quân dù Pháp,
cuối cùng họ đã tiến tới được tuyến phòng ngự then chốt của Pháp trên
đường 41. Quân Pháp đã chốt lại,. bố trị phòng ngự tại sân bay Nà Sản mà
họ đã vội vã xây dựng thành một căn cứ lục quân - không quân nhờ một cầu
hàng không liên tục chở quân và pháo tới. Đường băng được bảo vệ bởi hai
vành đai điểm tựa có súng máy bắn yểm trợ cho nhau và được pháo của tập
đoàn cứ điểm yểm hộ. Được tổng tư lệnh Raoul Salan huy động một cách
