Căn Cứ Lục Quân - Không Quân
Như ta đã thấy, Điện Biên Phủ đúng ra không phải là một địa danh mà là
một tên gọi hành chính. Tên thực của nơi đó là Mường Thanh.
Đó là một bản lớn người Thái. Những làng bản khác trong thung lũng
không phải tất cả đều là Thái. Tuy nhiên, những bản trên núi cao là bản của
người Mèo, những người dân sơn cước có gương mặt rắn rỏi trồng cây
thuốc phiện. Người Thái nắm trong tay thị trường thì làm việc buôn bán
thuốc phiện. Mới cách đây khoảng trăm năm, thung lũng rất bị cô lập với
thế giới bên ngoài.
Nhưng trong những năm 1870, nó đã có một tầm quan trọng nào đó về
phương diện là cõn đường thông thương với lưu vực sông Mékong, khi
người Hồ, là quân giặc cướp Trung Quốc, bắt đầu tràn vào miền bắc nước
Lào. Khi chúng đã chiếm được hầu như hoàn toàn miền đó vào năm 1887
thì viên lãnh sự Pháp ở Lào, Auguste Pavie, cầu cứu quân Pháp ở Bắc Kỳ
tới bình định những con đường thông thương miền bắc nước Lào và Việt
Nam.
Ngày 7 tháng Tư năm 1889, ông ta ký ở Mường Thanh với viên thủ lĩnh
hùng mạnh của người Hồ, Đèo Văn Trí, một bản hiệp ước đặt xứ Thái dưới
nền bảo hộ của nước Pháp. Ơ tại đầu mom lãnh thổ xứ Thái, ngôi làng cuối
cùng chỉ được biết đến dưới cái tên Điện Biên Phủ.
Trong khoảng thời gian năm mươi năm tiếp sau đó, dân chúng sống một
cuộc sống yên ổn.
Thung lũng được nối với thế giới bên ngoài bởi con đường hàng tỉnh 4 1 mà
ôtô đi từ Việt Nam tới có thể qua lại trong mùa khô với điều kỉện là phải có
lò xo tốt Vả lại đường ôtô đi được cũng chỉ tới Điện Bỉen Phủ. Một con
đường mòn hiểm trở, đường mòn Pavie , nối liền Đỉện Biên Phủ với thủ
phủ xứ Thái là Lai Châu. Sự hiện diện của nước Pháp chỉ thu gọn lại trong
sự có mặt của viên công sứ trẻ người dân sự mà nhiệm vụ chính là kiểm tra
khối lượng những chuyến giao hàng thuốc phiện do chính phủ nắm độc
