ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 141

“Tôi ở đây đã hơn ba tháng rồi, trong cái vùng hẻo lánh khỉ ho cò gáy này,
chẳng thấy ai ngoài lính tráng, chẳng nói gì khác ngoài những vấn đề quân
sự. Về thể xác cũng như về tinh thần, chúng tôi đã phải trải qua sự thử thách
khốc liệt. Quá ít nghỉ ngơi; ba ngày mà không xuất kích thì đã là một ngoại
lệ. Ngày càng gay go gian khổ hơn. Chúng tôi sống dưới đất như năm 1914,
dẫu sao cũng có một chút tiện nghi hơn và được đi lại hít thở không khí
ngoài trời vì Việt Minh sau vài lần bắn pháo lại thôi. Điều trở ngại: bụi
quanh năm. Nó thâm nhập mọi nơi, bánh mì cũng có cát, áo quần sau hai
giờ là bẩn". (ngày 9-3)

Trung úy Phơrăngxoa ở tiểu đoàn 1, trung đoàn 2 bộ binh ngoại quốc, theo
ý của Gian, đã dùng bút chì vẽ một sơ đồ những nơi ở dưới đất tại Huy ghét
4: "buồng" ngủ của anh; buồng của người phó , trung úy Buskê , hầm trú ẩn
của các tùy tùng và điện đài; bản đồ tìm phương hướng; nhà ăn sĩ quan và
nhà bếp có lò nấu bằng gạch, tất cả dưới một mái nhà bằng tre. Đó là tổ
chức của lê dương. Phơrăngxoa có nghe nói về một hội nghị quốc tế sắp
họp. Bình luận của anh? "Thật là nhẹ nhõm nếu họ thỏa thuận được với
nhau!" (ngày 26-2).

Hôm trước anh tiễn ông bạn Giô ra sân bay, trung úy Giô dép Plăngtơvanh,
của cứ điểm Bêatơrít "bị một viên đạn ở cánh tay trái. Một vết thương may
mắn vì không dây thần kinh nào bị chạm. Nghỉ ngơi chút ít ở Hà Nội anh ấy
sẽ khá hơn vì ở đây anh xuất kích nhiều và bị rủi ro".

Vẫn ở tiểu đoàn 1, trung đoàn 2 bộ binh ngoại quốc, trung úy Rastuin:
"Mình hy vọng sẽ được nghỉ phép khi chúng ta rời Điện Biên Phủ. Đó là
điều xứng đáng qúa đi chứ. Chúng ta sẽ nhanh chóng rời cái vùng khỉ ho cò
gáy hẻo lánh đáng ghét này... ở đó người ta làm một công việc ngu xuẩn,
chẳng có ích gì, người ta tự đầu độc mình. Còn về thương lượng, cậu nói về
một chuyện đùa!". (ngày 25-2).

Ở sở chỉ huy của bán lữ đoàn lê dương ngoại quốc thứ 13, trung úy