ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 25

với chiều dài 21m, chiều rộng 15m, thì có những nấm mồ xuất hiện, bên
cạnh những hố trũng sâu do sự vữa sụt của hài cốt. Những con người khốn
khổ bị mai táng ở hố cạn, chắc do người đào hố làm vội vàng vì sợ hỏa lực
pháo, ở đây cũng không nhận diện được.

Buổi tối, Ben mông yêu cầu cho ông ta ít nhất 50 lao động để hoàn thành
được nhiệm vụ nhưng vị đại biểu nói không thể tập họp được một số lượng
người như vậy vì dân số ở đây ít ỏi. Ngày 12-6, tuy nhiên, toán làm việc đã
đông lên: người ta cấp cho ông 17 nông dân Thái. Một chữ thập xuất hiện
báo hiệu một hài cốt. Đó là người Pháp đầu tiên được nhận diện: Mô rít
Miê, lính dù thuộc tiểu đoàn 6 dù thuộc địa, tiểu đoàn của Bia; thẻ căn cước
của người lính này còn cắm trên cành thập tự. Những hài cốt khác cũng
được nhìn thấy và sợ các cơn mưa thường ngày làm đất lún, Ben mông cho
cắm một cây tre trên mỗi ngôi mộ.
Ngày 13 khi toán lao động đang dọn nghĩa trang nhà Chùa, phát các bụi cây
và dây leo thì người đại úy là sĩ quan liên lạc Việt Nam theo sát gót ông,
thuyết phục nên trèo lên đồi Élian 1 vì ở đó các cuộc đụng độ đã giết nhiều
người nhất.

Đồi Élian 1 có diện mạo của một chiến trường nguy hiểm cho việc thăm dò,
phần lớn các chiến hào đã bị lấp từng phần - Ben mông nhận xét - Nhiều
mìn được nhìn thấy trên những phần đất trống trải, chúng tôi tiến lên vô
cùng thận trọng. Không thể có được nguồn tin về số người chết trên Élian 1.
Họ quá đông. Do đó chúng tôi đi về phía Élian 4, chắc phải có mộ của trung
úy Đờ PhRốmông của tiểu đoàn 6 dù thuộc địa.
Ginlơ đờ PhRốmông chết ngày 11-4-1954. Một ngôi mộ đã được tìm thấy
nhưng một viên đạn trái phá đã phá toác mộ, và khi những hài cốt rùng rợn
được khai quật, vòng tay căn cước đeo ở cổ tay cho biết anh là một người
lính Angiêri. Mặc dầu trung úy Đatanh đã cung câp nhiều chỉ dẫn (Đatanh
là người của tiểu đoàn 6 dù thuộc địa), mộ của PhRốmông không thể tìm
thấy. Đoàn tìm mộ trở lại nghĩa trang đã tìm thấy hôm qua, nay được trút bỏ
chiếc áo phủ màu xanh lục. Ở đây xếp thành 223 ngôi mộ mà chỉ có một