ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 32

được một số sai lầm "nếu các khu ngoại vi của cứ điểm dã được các sĩ quan
tham mưu của ông kết hợp với các sĩ quan của không đoàn chiến thuật phía
Bắc nhận biết và nghiên cứu trên thực địa. Những kết luận của một cuộc
nghiên cứu như vậy, việc có thể làm từ đầu tháng 12-1953, có thể đưa tướng
Nava đến quyết định từ bỏ đúng lúc ý định giao chiến ở Điện Biên Phủ.

Năm 1954, tướng Đờ sô - chỉ huy không đoàn chiến thuật phía Bắc, khi nói
về Điện Biên Phủ trước ủy ban điều tra của Catơru, nhấn mạnh rằng người
ta biến tập đoàn cứ điểm thành một Con nhím (Chú thích: Điểm tựa biệt lập
có khả năng phòng thủ ở mọi phía (ND). ), đó là một sai lầm lớn vì, ông ta
nói, không nên bao giờ đặt mình vào trường hợp không thể chiếm một cứ
điểm con nhím bằng cách này hoặc cách khác, sau một thời gian hạn định
và xác định vững chắc”.

Đờ sô nói thêm với một thái độ hài hước dữ dằn: "Giả thử Việt Minh không
chiếm Điện Biên Phủ bằng sức mạnh thì họ làm gì? Vẫn ở đấy chăng? trong
khi đồng ý giảm nhẹ tội cho những người chịu trách nhiệm quân sự, ủy ban
điều tra của tướng Catơru nhắc lại là đạo quân viễn chinh thường đơn độc
một mình trong cuộc chiến tranh năm 1945 do tướng Lơcléc phát động một
cách bất đắc dĩ. Người ta đọc trong kết luận của ủy ban điều tra:

Tổng chỉ huy không cảm thấy mình được ủng hộ. Ông có lý do để nghĩ rằng
chiến tranh Đông Dương không được chỉ đạo và theo dõi đầy đủ từ Pa ri.
Ông biết rằng dư luận công chúng đã mệt mỏi vì một cuộc chiến tranh kéo
dài đã bảy năm và những tổn thất không ngừng tăng lên, đặc biệt đã đào
một luống cày sâu trong các thế hệ sĩ quan trẻ. Ông hiểu rằng nước Pháp đã
kiệt quệ tài nguyên và dè sẻn khi người ta gửi viện binh cho ông, sự chậm
chạp khi nó đến với ông, đã phản ánh những khó khăn ngày càng tăng trong
việc đáp ứng các yêu cầu của ông.

Có phải vì những lý do dó mà Chính phủ Lanien cũng bị cáo giác? Theo ủy
ban điều tra, Chính phủ đã không chỉ đạo cuộc chiến tranh với đầy đủ sự