được. Và khi anh ta đi vắng, thì tôi là người mà họ có thể nói chuyện
cùng,” Phạm Xuân Ẩn nói. “Tôi nhanh chóng trở thành sĩ quan liên
lạc giữa người Mỹ và những người Việt Nam. Đầu tiên là có
Lansdale và sau đó là người của Lansdale, rồi đến các sĩ quan quân
sự khác. Tôi đánh bạn với đủ loại người Mỹ và thậm chí cả gia đình
họ.”
Năm mươi năm sau, Phạm Xuân Ẩn vẫn còn nhớ rõ từng chi tiết
về những lần gặp gỡ với những người bạn Mỹ của mình và con cái
họ, những người mà ông có cảm tình thực sự. “Tôi trở thành bạn của
một tay thượng sĩ tên là Frank C. Long và vợ anh ta, Mary, cùng ba
đứa nhỏ nhà họ, Kathy sáu tuổi, Peter bốn tuổi, và Amanda mới lên
ba. Hồi đó tôi đang làm ở tổng hành dinh quân sự Mỹ. Anh ta là hạ
sĩ quan phụ trách việc xây dựng chương trình huấn luyện cho quân
đội Việt Nam Cộng hòa. Ngày nào tôi cũng gặp anh ta ở văn phòng,
và sau đó cứ đến cuối tuần là tụi tôi lại đến bể bơi. Tôi thực hành
tiếng Anh với vợ anh ta, cô ấy là một thư ký luật. Cô ấy dạy tôi ghi
tốc ký và văn hóa Mỹ, rồi tôi còn chơi với tụi nhỏ. Thật ra chúng là
thầy tôi khi tôi đang tìm hiểu về văn hóa Mỹ.
“Tôi thấy ấn tượng với việc người Mỹ dạy dỗ con cái mình biết
cách cư xử rất lễ độ. Chúng biết cách làm thế nào để kết bạn với
những trẻ em Việt Nam và học chung với nhau ở trường. Tôi thấy
ấn tượng với những đứa nhỏ này đến nỗi tôi đưa chúng về gặp gia
đình mình. ‘Tụi nhỏ xinh thật,’ ba tôi thừa nhận. ‘Nhưng chúng ăn
mặc không được chỉnh tề bằng tụi trẻ con Pháp.’ Đó là thành kiến
của ổng. Bao giờ ổng cũng cho rằng người Pháp mới là những người
đẹp nhất. Tôi không đồng ý. ‘Chúng đâu có giống tụi trẻ con Pháp,’
tôi nói. ‘Chúng rất lịch sự. Chúng cư xử rất có lễ độ.’ Tụi trẻ con
Pháp thường đánh tôi khi tôi còn nhỏ. Chúng thường tới và bắt nạt
tôi vô cớ. Tôi muốn đánh lại nhưng ba tôi không cho phép.”
Phạm Xuân Ẩn kết bạn với một quân nhân khác, Mills C.
Brandes, một trong những sĩ quan tình báo của Lansdale, người
cũng có ba đứa con. Người Mỹ không nặng nề chuyện phân biệt
