của điều này xuất phát từ việc ông là một nhà báo. Ông đối mặt với
thực tại và giải quyết nó. Có một cuộc chiến tranh đang diễn ra. Ông
là một người lính trong cuộc chiến đó. Ông thực hiện bổn phận của
mình. “Tất cả là thế,” ông thường nói. “Đơn giản lắm,” đó là một
trong những câu nói ưa thích của ông. Tất nhiên là không hề đơn
giản. Nó phức tạp đến thắt tim, và tình trạng khó xử về đạo đức đó
thật không thể giải quyết triệt để. Một người khác kém vững vàng
hơn về ý chí và tinh thần hẳn đã bị đánh quỵ hoặc tự để lộ thân
phận của mình. Phạm Xuân Ẩn làm tôi nhớ đến một tay cờ bạc vĩ
đại, một trong những tay đổ bác chuyên nghiệp ở Las Vegas đã học
được cách che giấu thứ được gọi là “mánh” - những dấu hiệu không
chủ tâm để lộ bài của bạn, dù là tốt hay xấu. Phạm Xuân Ẩn, người
kể chuyện tiếu lâm, người chơi khăm, người giao thiệp rộng và thích
nuôi chó, đã dồn tất cả những cảm xúc vào những lời giễu cợt và
thói quen cá nhân của mình mà nếu không làm thế sẽ khiến để lộ ra
trên mặt những gì ông cảm thấy bên trong. Tất cả là thế. Đơn giản
lắm.
“Ở New York, Quỹ Á châu bố trí cho tôi ở với một trong những
người của họ sống ở khu Bronx. Anh ta đưa tôi đi đây đó và chỉ cho
tôi thấy Central Park (Công viên Trung tâm thành phố), nơi tôi
chứng kiến rất nhiều người điên diễn thuyết. Tôi đi tham quan một
vòng quanh New York. Tôi đi phà ra bến cảng để chiêm ngưỡng Nữ
thần Tự do. Tôi tới tham quan các văn phòng của tạp chí Time. Họ
nói: ‘Có thể trong tương lai anh sẽ làm việc cho Time’. Tôi bảo được
thôi, tôi rất sẵn lòng. Nhưng lúc này, tôi chỉ muốn trở về nước và
làm việc cho Việt Tấn Xã. Trước đó Quỹ Á châu đã nói với tôi rằng,
khi quay về Việt Nam, tôi nên làm việc cho Việt Tấn Xã, để giúp đỡ
họ.”
Sự mập mờ trong lời kể của Phạm Xuân Ẩn về sau mới khiến tôi
để ý, và tôi không có cơ hội nào để hỏi ông về điều đó. Tại sao Quỹ
Á châu lại khuyên ông làm việc cho Việt Tấn Xã? Phạm Xuân Ẩn sẽ
giúp cho sự nghiệp báo chí của Việt Nam hay cho CIA?
