Với mật độ tăng dần khi Tết đến, chuông cổng nhà Phạm Xuân
Ẩn thường xuyên rung lên khi họ hàng và bạn bè đến thăm ông. Lũ
chó nhà ông sủa nhặng lên khi những vị khách ghé qua suốt cả ngày
để biếu những cành hoa mai và những món quà khác vẫn được tặng
qua lại trong dịp lễ. Bà Thu Nhạn nhận quà và nói chuyện qua quýt
với các vị khách ở một bên của căn phòng khách trong khi Phạm
Xuân Ẩn và tôi nói chuyện ở phía bên này. Phạm Xuân Ẩn không
bao giờ tự đưa ra lời khẳng định nào về tầm quan trọng trong
những tin tình báo của mình. Ông hạ thấp đóng góp của mình trong
cuộc chiến xuống mức chẳng qua là “công tác chiến lược dài hơi”.
Chỉ sau khi gặp gỡ các đồng đội của ông trong ngành tình báo tôi
mới bắt đầu nhận ra một bức tranh khác. Phạm Xuân Ẩn cung cấp
tin tình báo chiến lược và chiến thuật cho miền Bắc, loại tin tình báo
cần thiết để giành chiến thắng trong những trận đánh và tiến tới
đánh bại đối phương. Trong bài báo trên tờ The New Yorker, tôi đã
viết rằng Phạm Xuân Ẩn được tặng thưởng bốn Huân chương Quân
công. Ông cũng không hề sửa lại cho tôi, và chỉ mãi sau khi Phạm
Xuân Ẩn qua đời, khi những tấm huân chương của ông được gắn
lên một tấm nhung đen phủ kính bên ngoài, tôi mới nhận ra rằng
ông đã được tặng thưởng 16 huân huy chương, 14 tấm trong số này
gắn với những chiến dịch quân sự cụ thể. Những tấm huân chương
ghi nhận công lao của Phạm Xuân Ẩn trong việc chiến thắng hoặc
giúp chiến thắng rất nhiều trận đánh
mà lẽ ra đã thất bại
.
Phạm Xuân Ẩn miêu tả cho tôi những chuyến đi mà ông thực
hiện để đến địa đạo Củ Chi. “Tôi thường ở lại vài ngày để viết báo
cáo và thông báo tình hình cho họ,” ông nói. “Khi sử dụng mực vô
hình trên giấy, anh không thể viết được nhiều. Một cách khác để làm
việc đó là tới Củ Chi và đánh máy những bản báo cáo dài hơn.”
Ông cũng đánh máy những báo cáo tin tại nhà, dùng một chiếc
máy chữ Hermes cỡ nhỏ được Đảng Cộng sản mua cho. “Để ngăn
địch có thể lần ra tôi từ những báo cáo này, chiếc máy chữ chỉ được
dùng riêng vào việc soạn những báo cáo tin tình báo,” Phạm Xuân
