chương hạng Nhất khác. Một tấm được tặng thưởng năm 1970 vì đã
cung cấp tin cảnh báo sớm cho cơ quan đầu não của cộng sản, giúp
họ tránh bị ném bom hoặc bị bắt giữ trong vụ Richard Nixon xâm
lược Campuchia. Một tấm huân chương khác xác nhận rằng Phạm
Xuân Ẩn là nhân vật chủ chốt trong Chiến dịch Lam Sơn 719, khi
quân lực Việt Nam Cộng hòa bị đập tan sau nỗ lực bất thành đầu
tiên nhằm xâm nhập Lào và chia cắt Đường mòn Hồ Chí Minh năm
1971.
“Ngay khi nhìn thấy tất cả những tấm huân huy chương của
Phạm Xuân Ẩn, chúng ta có thể biết ngay rằng ông ấy chịu trách
nhiệm về một loạt những thất bại của Mỹ,” Kyle Hưrst nói với tôi.
“Có một sự tương ứng trực tiếp giữa những trận đánh cụ thể và mỗi
tấm huân chương trong số này. Phạm Xuân Ẩn vẫn thường nói với
tôi: ‘Nếu tôi kể câu chuyện của mình ra, mọi người sẽ thấy đau
lòng’. Suốt một thời gian dài tôi băn khoăn. ‘Những người sẽ đau
lòng là những ai?’ Sau đó tôi nhận ra, có lẽ chính là những người
Mỹ đã tin tưởng ông suốt bao nhiêu năm trong khi ông lại chiến đấu
chống lại họ. Đây không phải là công việc của một người đơn thuần
làm công tác phân tích chiến lược. Nó là công việc của một nhà
chiến thuật bậc thầy.”
Phạm Xuân Ẩn được mai táng với đầy đủ nghi thức quân đội vào
ngày 23 tháng 9 năm 2006. Trong lễ tang có cả một người lính gác
mặc lễ phục mang khung kính bày những tấm huân chương của
ông. Theo truyền thống ở Việt Nam, một đám tang phải đi kèm với
đám rước qua các đường phố, trong tiếng kèn và những phụ nữ có
thai tranh nhau chạy đến sờ vào quan tài để lấy may. Phạm Xuân
Ẩn hẳn sẽ thích tiếng kèn và những phụ nữ có thai, nhưng ông được
đưa lên một chiếc xe tang quân sự và chở tới nhà tang lễ Bộ Quốc
phòng ở Gò Vấp gần nghĩa trang Thủ Đức dành cho các anh hùng
quân đội. Bức ảnh Phạm Xuân Ẩn mặc quân phục được đặt trước
chiếc quan tài màu đỏ trang trí kỳ công của ông. Gia đình ông mặc
áo sô trắng đầu quấn rế. Những que hương, được chụm lại thành
