từng bó lớn và cắm trong những khay cát, tỏa khói nghi ngút. Tham
dự lễ truy điệu có ông Võ Văn Kiệt, cựu thủ tướng Việt Nam, và một
loạt tướng lĩnh, có cả Nguyễn Chí Vịnh, tổng cục trưởng Tổng cục 2
(Tình báo Quốc phòng), người đọc bài điếu văn về tiểu sử cuộc đời
Phạm Xuân Ẩn. Gọi ông là “mũi nhọn xung kích và lực lượng tấn
công chủ chốt” trong tổ tình báo của mình - với mật danh là tổ H.63
- tướng Vịnh đã điểm lại những “chiến công phi thường” mà Phạm
Xuân Ẩn đã lập được khi sống và hoạt động ngay giữa “lòng địch”.
Một người quan sát miêu tả khung cảnh này là “buổi họp mặt của
các điệp viên quân đội. Phạm Xuân Ẩn đang được đón nhận vào
ngôi đền huyền thoại của ngành tình báo quân sự”. Quá trình này
đã bắt đầu từ vài tháng trước đó, khi một chiếc ti vi Sony 27 inch
được chuyển tới nhà ông với một tấm biển ghi: “Những đồng đội ở
Tổng cục 2 kính tặng”.
Sau lễ truy điệu tại Gò Vấp, trời bắt đầu mưa to khi Tư Cang
cùng vợ và các con ông Ẩn bước theo quan tài ra khỏi nhà tang lễ.
Họ bước qua một đoàn lính với lưỡi lê tuốt trần gắn trên nòng súng,
và nhìn chiếc quan tài được cho vào cái lồng kính trên xe tải quân
sự. Đám tang lễ lên đường tới nghĩa trang nằm dọc bên đường quốc
lộ tới Biên Hòa, nơi Phạm Xuân Ẩn sẽ được mai táng bên cạnh Ba
Quốc và những đồng đội khác trong ngành tình báo quốc phòng.
Nơi an táng này, với khoảng 500 ngôi mộ, được bài trí như một công
viên. Bên kia đường là một nghĩa trang dành riêng cho những binh
sĩ Việt Nam Cộng hòa chiến đấu ở phía bên kia của cuộc chiến.
Nghĩa trang của Việt Nam Cộng hòa um tùm cỏ dại, những bia mộ
sứt sẹo và xiêu vẹo trên mặt đất.
Hàng chục bài báo ghi lại sự kiện Phạm Xuân Ẩn qua đời. Những
người bạn của ông trong nghề báo đã không hề quên ông. Những
bài viết về ông là cáo phó chính trên tờ New York Times và Le Monde,
và thậm chí Time cũng phá vỡ nhiều năm im lặng bẽ bàng của mình
để công nhận Phạm Xuân Ẩn là một phóng viên tầm cỡ. “Phạm
Xuân Ẩn là một nhà báo hàng đầu… một phần là nhà nho, một phần
