“Vâng, nhưng em rất yêu nó, và nó yêu tổ quốc của mình. Nó là
một người yêu nước.”
Ngay sau đó, Phạm Xuân Ẩn bắt đầu viết lại đoạn đối thoại.
“Nó yêu hai tổ quốc. Tổ quốc của mẹ nó, và tổ quốc của cha nó.”
Cuối cùng, viên thiếu tá thả con trai mình ra, Phạm Xuân Ẩn nói.
“Ông ta mất chức và quay trở về Pháp. Con trai ông ta được tập kết
ra miền Bắc và ở đó cho đến năm 1975 mới quay trở lại miền Nam.
Đến lúc này thì ông ta đã mất tất cả mọi thứ, toàn bộ tài sản và của
cải của cha mình. Hiện giờ ông ta đang sống ở Sài Gòn, một người
đàn ông nghèo khổ. Chuyện này xảy ra với rất nhiều con cái
những người điền chủ. Cha mẹ họ bị cộng sản giết trong cuộc cách
mạng, nhưng họ vẫn tiếp tục phục vụ tổ quốc của mình
.”
Tháng 9 năm 1945, Phạm Xuân Ẩn tham gia một “khóa học cấp
tốc” về quân sự do những người cộng sản huấn luyện gần Rạch Giá.
Cho một trăm tân binh mà chỉ có năm mươi khẩu súng, kể cả những
khẩu súng hỏa mai còn sót lại từ thời Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Các học viên phải nhặt lại vỏ đạn cũ để làm đạn mới. Mặc dù có
dính dáng đến chiến đấu đầu tiên chống Nhật và sau đó là chống
Pháp, nhưng Phạm Xuân Ẩn coi trải nghiệm này chẳng qua cũng chỉ
là trò chạy việc vặt. Nhưng một website của chính phủ, khi liệt kê lại
những hoạt động của ông trên cương vị một Anh hùng lực lượng vũ
trang nhân dân, đã miêu tả Phạm Xuân Ẩn như là một “chiến sĩ bảo
vệ tổ quốc đã tham gia tất cả các trận đánh ở khu vực miền Tây của
miền Nam”, và phải mãi đến tháng Ba năm sau - tức là sáu tháng
sau khi tham gia khóa huấn luyện cấp tốc đó - Phạm Xuân Ẩn mới
trải qua cái mà ông gọi là baptême de feu (thử lửa lần đầu) của mình.
“Khóa huấn luyện này dành riêng cho giai cấp nông dân và con
cái của những công nhân,” Phạm Xuân Ẩn nói. “Tôi được coi là một
trí thức. Ba tôi là một fonctionnaire, một cadre supérieur, như thế bị coi
là một phần tử thân Pháp.”
