một khi chúng ta cảnh giác nhận biết các vấn đề mà chúng ta phải gánh chịu từ
việc được khen ngợi. Theo cách cảnh giác này, chúng ta sẽ có được sự bình an
thường trực trong tâm, và sự khen ngợi không cản ngăn được sự thành tựu con
đường tu giác ngộ của ta.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng chúng ta không nên khen ngợi người
khác. Khen ngợi người khác, cho dù đó là những người bình thường hay các
đấng giác ngộ cũng đều là điều tốt. Tốt nhất là ca ngợi những người mà ta không
ưa thích, vì việc làm này là pháp đối trị trực diện với tâm vị kỷ và kiêu ngạo của
chúng ta. Như vậy, nó trở thành phương pháp có năng lực mãnh liệt để phát triển
tâm ta. Khi chúng ta khen ngợi kẻ thù trước mặt những người khác có nghĩa là ta
nhường phần thắng cho họ và nhận về mình sự thua thiệt. Ca ngợi những người
chúng ta không ưa thích hay không kính trọng là sự thách thức trực tiếp với tâm
ngã mạn của chúng ta, vì ta thường hành động một cách ngạo mạn xấc xược đối
với những người ta không kính trọng. Để có thể ca ngợi những người mà ta
không ưa thích hoặc không kính trọng, ta cần có sự dũng mãnh, nhưng đó là
cách thức rất hiệu lực để phá tan tâm kiêu mạn. Dĩ nhiên, điều đó còn tùy thuộc
vào động cơ của chúng ta. Có lần thảo luận về tính chất bất thiện của lời nói ác
độc - ác khẩu, một trong bốn khẩu nghiệp - Đức Dalai Lama có giải thích rằng,
một lời nói ngọt ngào ngoài miệng sẽ phải xem là lời nói ác độc nếu nó gây
thương tổn cho người khác.
Khi chúng ta ca ngợi người khác, đặc biệt là kẻ thù, chúng ta phải ca ngợi một
cách chân thành, thật lòng, vì nhớ đến sự tử tế của họ. Chúng ta nên suy xét một
cách tận tường rằng toàn bộ hạnh phúc quá khứ, hiện tại và vị lai của chúng ta sở
dĩ có được là nhờ sự tử tế của kẻ thù chúng ta. Các vị giác ngộ như chư Phật lúc
nào cũng có tâm từ bi trọn vẹn đối với chúng ta, nên các ngài không cho ta cơ
hội thực hành nhẫn nhục. Bạn bè và người thân trong gia đình đều thương yêu
ta, nên cũng không cho ta cơ hội thực hành nhẫn nhục. Những người xa lạ thì
không ưa thích cũng không ghét bỏ ta, nên cũng không cho ta cơ hội thực hành
nhẫn nhục.
Trong vô số chúng sinh hữu tình, chỉ có kẻ thù của ta là những người duy nhất
