bất kỳ hạnh phúc nào mà chúng ta muốn, kể cả hạnh phúc tối thượng của sự giác
ngộ. Vì tâm có trọn vẹn tiềm năng này nên chúng ta không cần phải cảm thấy
tuyệt vọng chán nản. Chúng ta không mãi mãi gánh chịu các vấn đề bất ổn.
Chúng ta có sự tự do kỳ diệu để phát triển tâm mình theo bất cứ cách nào mà
chúng ta muốn. Vấn đề chỉ đơn giản là làm sao tìm ra cách thức đúng đắn để sử
dụng tiềm năng này của tâm.
Thân và tâm là hai hiện tượng khác biệt. Tâm được xác định là phần sáng suốt
và nhận biết các đối tượng. Giống như các hình chiếu xuất hiện trong một tấm
gương, các đối tượng cũng hiện ra rõ ràng trong tâm, và tâm có khả năng nhận ra
chúng. Thân là vật chất, còn tâm thì không hình tướng, không có màu sắc hay
dạng thể. Thân bị tan rã sau khi chết, còn tâm thì tiếp nối từ đời này sang đời
khác. Chúng ta thường nghe nói về những người ở phương Đông cũng như
phương Tây có khả năng nhớ lại các kiếp trước hay thấy trước tương lai, không
chỉ của bản thân họ mà cả của những người khác. Một số người có khả năng này
do bẩm sinh, nhưng một số khác phát triển qua thiền định. Một số người có thể
nhớ lại những kiếp sống cách đây hàng trăm hay thậm chí hàng nghìn năm. Khi
Lama Yeshe, người thầy của tôi trong nhiều năm, đến viếng các Kim tự tháp Ai
Cập, ngài có thể nhớ lại rằng ngài đã từng sống ở đó trong một kiếp quá khứ.
Vấn đề ở đây là, dù cho nhiều người không tin có kiếp trước, kiếp sau, nhưng
không ai thực sự chứng minh được rằng không có những kiếp sống đó. Trong
khi đó, có nhiều người nhận biết là có các kiếp trước bởi họ nhớ lại rất rõ như
thể chúng ta nhớ lại những việc mới làm hôm qua. Họ nhận biết rằng sự tái sanh
là có thật bởi vì tâm của họ có khả năng thấy được những kiếp sống quá khứ và
tương lai.
Kiến thức về bản chất của tâm là một chủ đề mênh mông hơn, quan trọng hơn
nhiều so với kiến thức về bản chất của các hiện tượng bên ngoài tâm. Và nếu bạn
không hiểu được bản chất của tâm thì bạn không có cách nào hiểu đúng được
bản chất của các hiện tượng khác về cả hai phương diện tương đối (theo quy
ước) và tuyệt đối. Và ngay cả trong phương diện thế tục, chỉ thông qua sự hiểu
biết về tâm chúng ta mới có thể hiểu và xác định được chính xác các hiện tượng
