ĐỊNH HƯỚNG VĂN HỌC - Trang 113

dung của tâm linh. Bởi vậy ngoài phần lý trí phải đưa thêm tâm tình vào
làm một tiêu chuẩn nữa. Có trí mà cũng phải có tâm mới là triết gia Viễn
Đông. Nói cụ thể cần phải tuyển thêm những phần tử trẻ, tỏ ra có nhiều khả
năng, có nhiệt huyết với nền văn hóa Viễn Đông. Phải chọn trước hết là
những người thông minh rồi đến mấy đức tính quen thuộc của hiền triết
Đông phương mà ta có thể nói theo tính khí học là eas (émotif, actif,
secondaire) hăng say, hoạt động, thâm sâu. Có chú ý thêm mấy điểm này
mới thâm hiểu được tinh thần Viễn Đông. Nếu chỉ lựa người theo khả năng
lý trí suông thì là theo Tây trọn vẹn và tất nhiên chỉ sản ra được những tác
phẩm khoa học lạnh lùng mà không phải là một nền triết lý nhân sinh. Nói
vắn tắt không phải chọn người thông thái mà còn phải chọn những cán bộ,
những tông đồ đầy nhiệt tình, nhiệt huyết. Như vậy mới đáp ứng được nhu
cầu thời đại, chiêu hồi được các tay cán bộ đang theo ý hệ ngoại lai. Phải có
tâm hồn cán bộ mới nói chuyện được với cán bộ, và nhất là mới gây dựng
lại nền triết lý Viễn Đông chân thực là nền triết lý gởi tới tâm hồn nhiều
hơn lý trí suông.
Muốn tìm được những người như thế cần mở rộng cửa đón nhận những
sinh viên trẻ đã chứng tỏ khả năng bằng một số bài đại luận do họ làm ra.
Đấy mới là phần mới mẻ bơm sinh khí nhiều cho cái học. Các người hoặc
vì tuổi tác, hoặc vì lối học đã thuộc về thời trước thì giữ phần nổi về lý trí
như sử triết và giảng nghĩa bản văn. Các vị sẽ là những cột trụ cho nhóm trẻ
tựa vào để nhờ nền móng bác học vững chắc đặng sáng tạo cái mới. Xin
hiểu danh từ trẻ già ở đây theo nghĩa co giãn tâm hồn, vì có người tuổi già
mà tâm hồn vẫn hăng say hơn nhiều thanh niên, và ngược lại.
Sở dĩ đề nghị nên dành nhiều phần đại luận cho đám “trẻ” là vì họ còn
nhiều khả năng chưa bị đóng chặt trong khuôn nào, nếu lại được làm việc
tập thể thì sẽ hy vọng thành công. Việc thành công này quan trọng bậc nhất,
có bước được thì các bước khác (văn hóa, văn học, giáo dục) mới có hồn có
hướng. Đồng thời với quốc tế, sẽ giúp hiện thực được cái triết lý trao đổi
chân thực, mà cũng là một điều liên hệ bậc nhất tới vận mạng của cả khối
văn hóa Viễn Đông. Vì thực ra vấn đề không phải chỉ là chuyện sách vở
đóng khuôn trong bốn bức tường của hàn lâm, nhưng là việc cứu quốc, bảo