Thucydides khi lập luận rằng, cho tới khi con người vẫn còn là con
người, chúng ta vẫn có thể dự đoán những mô thức lặp đi lặp lại trong
hành vi của con người. Sau cùng, một trong những cuốn sách bán chạy
nhất trong khoảng một thập niên trước Thế chiến I là cuốn The Great
Illusion (Ảo ảnh vĩ đại) của Norman Angell. Cuốn sách thuyết phục
hàng triệu độc giả, bao gồm rất nhiều người ở vị trí cao trong xã hội
như Tử tước Esher (người đã chịu trách nhiệm xây dựng lại lục quân
Anh sau thành tích kém cỏi của lực lượng này trong Chiến tranh Boer
kết thúc năm 1902), rằng sự phụ thuộc lẫn nhau về mặt kinh tế khiến
chiến tranh trở thành một ảo ảnh: “vô ích” bời vì “kẻ yêu thích chiến
tranh sẽ không có chỗ đứng trên thế giới”.
Tuy nhiên, khoảng thời gian cuối thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI khác với
những thời điểm trước đây trong một phương diện mang tính quyết định:
chưa từng có tiền lệ về vũ khí hạt nhân. Einstein quan sát thấy rằng sau khi
Mỹ thả các quả bom hạt nhân xuống Hiroshima và Nagasaki, vũ khí hạt
nhân đã “thay đổi tất cả mọi thứ trừ lối suy nghĩ của chúng ta”. Thế nhưng
theo thời gian suy nghĩ của những ai chịu trách nhiệm đối với việc sử dụng
vũ khí hạt nhân đã thay đổi. Các chính khách đều biết rằng kho vũ khí của
hiện tại bao gồm các loại vũ khí hạt nhân, mà chỉ một thôi cũng đã có sức
hủy diệt tương đương với tất cả số lượng bom đã được sử dụng trong tất cả
các cuộc chiến tranh trên thế giới cộng lại. Họ biết rằng một cuộc chiến
tranh hạt nhân, một cuộc chiến Tận thế toàn diện, có thể thực sự hủy diệt tất
cả sự sống trên Trái đất. Vì thế vũ khí hạt nhân sở hữu thứ mà những sinh
viên quan hệ quốc tế gọi là “hiệu ứng quả cầu pha lê”. Bất cứ một lãnh đạo
nào có ý định tiến hành một cuộc tấn công hạt nhân chống lại một quốc gia
khác sở hữu khả năng đáp trả hạt nhân, phải đối mặt với viễn cảnh kinh
hoàng khi hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu người dân ở chính quốc gia
của ông ta có thể bị giết. Hoàn toàn dễ hiểu, điều này chính là thứ khiến họ
phải liên tục suy nghĩ
Bài học 7: MAD thật sự khiến cho cuộc chiến tranh toàn diện trở
nên điên cuồng. Sau khi kích nổ quả bom đầu tiên vào năm 1949, Liên
