Một cơ chế tương tự, nhưng may mắn là ít gây ra chết chóc hơn, có thể
được nhìn thấy trong cuộc cạnh tranh mạng và cạnh tranh kinh tế giữa Mỹ
và Trung Quốc. Trong suốt chiến dịch bầu cử Tổng thống năm 2012, ứng
viên Đảng Cộng hòa Mitt Romney đã tuyên bố: “Ngày mà tôi được chọn
làm Tổng thống, tôi sẽ gọi Trung Quốc là một quốc gia thao túng tiền tệ và
đưa ra những hành động đối phó phù hợp.” Tầng lớp lãnh đạo kinh tế và
chính trị đã bác bỏ đe dọa của Romney và cho đó là một phát ngôn liều lĩnh
có thể gây ra cuộc chiến tranh thương mại tàn khốc. Tầng lớp nắm quyền
cũng đã bác bỏ những đe dọa tương tự của Tổng thống Donald Trump trong
suốt chiến dịch tranh cử năm 2016. Thế nhưng, nếu như Washington không
chấp nhận rủi ro đối đầu thương mại với Trung Quốc, tại sao các nhà lãnh
đạo Trung Quốc lại phải ngừng “đối xử với Mỹ như một kẻ yếu đuối và
kiếm được rất nhiều tiền” (trích ẩn dụ của Romney) hay “cưỡng bức đất
nước của chúng ta” (theo lời Trump) bằng cách hạ giá đồng tiền, trợ cấp cho
các nhà sản xuất trong nước, bảo hộ cho thị trường của họ và đánh cắp tài
sản trí tuệ? Cũng giống như khi Mỹ phải chấp nhận đối mặt với rủi ro xảy ra
chiến tranh kinh tế với Trung Quốc để khuyến khích tạo ra những ràng buộc
giúp bảo toàn các lợi ích kinh tế của mình, Washington cũng phải xem chiến
tranh hạt nhân như một công cụ giúp răn đe hiệu quả các đối thủ thực tế và
tiềm năng như Trung Quốc.
Từ một loạt các trường hợp khác, ba bài học được rút ra:
Bài học 10: Sự phụ thuộc lẫn nhau chặt chẽ về mặt kinh tế gia tăng
cái giá phải trả - và do đó làm giảm nguy cơ xảy ra chiến tranh -
Trong những thập kỷ trước Thế chiến I, các nền kinh tế của Anh và
Đức hòa quyện vào nhau sâu sắc tới mức một bên không thể nào áp đặt
các trừng phạt về kinh tế lên bên còn lại mà không làm tổn thương
chính mình. Nhiều người đã hy vọng rằng mạng lưới thương mại và
đầu tư chằng chịt này sẽ ngăn chặn chiến tranh. Tuy nhiên họ đã sai.
Tuy nhiên, mặc dù chiến tranh đã xảy ra, hệ quả về kinh tế đối với
Berlin và London là không thể tưởng tượng được.
