CON KINH TỔNG-ĐỐC LỘC
Khoảng năm 1895-1899, Tổng đốc hàm Trần bá Lộc điều-khiển việc
đào kinh trong vùng Đồng Tháp Mười, tổng số các kinh đào ước lượng 289
cây số. Công cuộc khai kinh Tháp Mười hoàn thành, Chánh Tham-biện Mỹ
Tho gửi công văn lên Saigon tường trình, xin quan Toàn quyền Đông
Dương ban tên kinh mới là kinh Tổng đốc Lộc. Quan Toàn quyền chuẩn y.
Chẳng những kinh Tổng đốc Lộc còn truyền đến ngày nay, mà trên con
đường vào Đồng Tháp Mười, tại xã Mỹ Lợi, thuộc quận Sùng Hiếu (Cái
Bè) còn có đền thờ Phú Thọ, kiến trúc theo lối Ấn độ, dựng lên để ghi... ân
Tổng đốc Lộc đã đào kinh, giúp ích rất nhiều cho nông nghiệp tại vùng
Đồng Tháp.
Thế thì công nghiệp của Tổng đốc Trần bá Lộc ra sao ? Thiết tưởng
cũng nên ghi lại đây vài nét tiểu sử để cộng đồng tường lãm.
Trần bá Lộc sinh ngày mùng 1 tháng 2 năm Kỷ Hợi 1839, tại cù lao
giêng, làng Tân Đức, tổng An Bình, tỉnh Định-Tường. Xuất thân làm Cai tại
Mỹ Tho trong năm 1861. Năm sau lên chức Đội nhì. Năm 1864 có công bắt
đám trộm cướp, được thăng Đội nhứt.
Từ năm 1865, Đội Lộc trổ tài vừa giúp « mẫu quốc Lang sa », đánh
dẹp « bọn phiến loạn » tại Đồng tháp Mười, và có công « dẹp giặc » mấy
trận tại Vĩnh Long, nên được ngồi chức Tri Huyện Kiến Phong (Cái Bè
xưa), được thưởng quân công ngân bài. Rồi thăng Tri phủ, thưởng Chánh
quốc tam hạng bội tinh.
Năm 1887, có công phù tá quân Pháp đánh lấy Sadec, Cần-lố, bắt Tổng
binh Bút, ngay năm sau thăng chức Đốc phủ sứ.
Đáng kể nhất là ông đã bắt Thủ-khoa Huân trong năm 1876, được
thưởng chánh quốc nhất hạng bội tinh. Sau đó được thăng Thuận Khánh
Tổng đốc hàm, ông ra sức đánh phá các đồn Văn Thân tại Bình Thuận,
