Lê-văn-Duyệt phục Pháp Xứ » (nghĩa là nói tên hoạn to quyền Lê-văn-
Duyệt chịu pháp nước). Thật ra việc làm của Minh-Mạng đối xử một bực
công thần như thế đáng cho lịch sử phê phán sau này…
Năm Mậu Thân (1848) vua Tự-Đức vị giải hàm oan cho Tả quân, ngài
ra lịnh thủ tiêu tấm bia trước mộ và cho xây đắp ngôi mộ của Ngài lại như
chúng ta đã thấy ngày nay tại làng Bình-hòa xã trước Tòa Hành-chánh Gia-
Định.
Theo một vài truyền thuyết của các vị bô lão Long-Hưng Định-Tường
kể lại, ngôi mộ ở Gia-Định là nơi Ngài trấn nhậm xây để tượng-trưng, còn
ngôi mộ tại Long-Hưng chính là nơi Ngài gởi nắm xương tàn trên mảnh đất
quê hương khi Ngài xuất thân phò chúa Nguyễn.
Theo truyền thuyết trên đây không biết cái nào đúng ?
Đây là những nét đại cương qua cuộc đời thân thế của một đấng công
thần, lưu lại những trang sử oai hùng, nêu cao thanh giá cho đất nước nói
chung, tỉnh Định-tường nói riêng.
Ngày nay tại Gia-Định có đền thờ và lăng Ngài, có ban quản trị lo việc
trùng tu tế tự hàng năm, mỗi lệ cúng có hát bộ ba thứ, khách thập phương
cũng như đồng bào quanh vùng đô thành với lòng sùng-kính vô biên.
Chúng tôi có dịp đọc qua những đàn giáng cơ của Ngài về khuyên bảo lê
dân tu hành, và cho biết tương lai đất nước Việt-Nam v.v…
