ĐÔ ĐỐC BÙI THỊ XUÂN - Trang 13

nhà Tây Sơn.Có thể nói thời bấy giờ, ông là chủ tướng quan trọng nhất
trong việc đánh dẹp thế lực Nguyễn Ánh.

Năm 1800–1801, ông vây kinh thành Quy Nhơn cũ của vua Thái Đức
(Nguyễn Nhạc) vừa mới bị quân Nguyễn Ánh đánh chiếm. Trận vây thành
rồi bị cầm chân kéo dài gần một năm ở đây, tạo thời cơ tốt cho Nguyễn
Ánh đánh chiếm Phú Xuân rồi bắt sống Quang Toản.( tướng thủ thành của
nhà Nguyễn là Võ Tánh tự vẫn chứ không giao thành ). Lực lượng của
Nguyễn Ánh sau đó phản công ngày càng ác liệt .Cuối cùng Quang Diệu và
vợ con đều bị bắt sống và bị giết.

Theo tự điển Wikipedia tiếng Việt ở đề mục “Trần Quang Diệu”, có ghi
một chi tiết:

“Khi Gia Long (tức Nguyễn Ánh) chiêu hàng, Quang Diệu đáp:

“ Trung thần không thờ hai vua, nay tôi bị bắt thì chỉ có tội chết. Nếu nhà
vua mới rộng lượng tha cho, như trước đây tôi đã tha cho các tướng ở Qui
Nhơn thì tôi sẽ về ở nơi thôn dã, cày ruộng, nộp thuế như người thường
dân, chứ nhận chức quan của triều đại mới thì không phải là trượng phu"

Mẹ ông – đã ngoài 80 tuổi – được vua Nguyễn tha chết, còn Quang Diệu
thì bị đem làm tội.”

Về cái chết của Trần Quang Diệu, thông tin không thống nhất, nhưng đa
phần các sách và trong dân gian đều nói ông bị xử lột da.

Những bậc cao niên nhất trong tộc đã kể rõ rằng, sau khi ông chịu án: bị xử
lột da sống, có hai người hầu thân cận đã lén đánh cắp được chỉ một mảnh
áo nhỏ dính máu của ông để mang về táng trong “mộ gió”… ( chỉ nghĩ đến
thôi, tôi thật sự rùng mình vì phương pháp giết người này.)