Chấp nhận rủi ro, giành lấy phần thưởng. Bây giờ, chúng ta sẽ nói
đến việc bạn có nên đầu tư số tiền trong tài khoản 401 (k) vào cổ phiếu hay
trái phiếu. Giả sử bạn có tư bản để cho thuê và bạn đang đứng trước hai lựa
chọn: cho chính phủ liên bang vay (mua trái phiếu kho bạc) hay cho anh
hàng xóm Lance làm nghề thợ hàn đã ba năm nay vay để đầu tư sản xuất
một động cơ đốt trong hoạt động nhờ hạt hoa hướng dương. Cả chính phủ
lẫn anh hàng xóm Lance đều sẵn sàng trả lãi suất 6% cho khoản vay đó.
Bạn phải làm sao đây? Nếu Lance không có những bức ảnh chứng minh
bạn đang làm việc gì mờ ám, thì tốt nhất, bạn nên mua trái phiếu chính phủ.
Động cơ đốt trong từ hoa hướng dương là một đề nghị đầy rủi ro, nhưng
trái phiếu chính phủ thì ngược lại. Lance có thể thu hút đủ lượng tư bản cần
thiết cho phát minh của mình, nhưng không phải bằng cách đề nghị mức lãi
suất 6%. Những khoản đầu tư chứa nhiều rủi ro luôn phải đưa ra mức lãi
suất kỳ vọng cao hơn để thu hút tư bản. Đó không phải là một quy luật tài
chính bí hiểm hay khác thường mà chỉ đơn giản là cách vận hành của thị
trường. Không một người có lý trí nào lại đầu tư tiền vào nơi mà nếu so
sánh cẩn thận, họ hoàn toàn có thể kiếm được cùng một khoản lãi với độ rủi
ro thấp hơn ở nơi khác.
Lời khuyên cho các nhà đầu tư đã quá rõ ràng: Bạn sẽ được đền bù nếu
phải chịu nhiều rủi ro hơn. Vì vậy, danh mục đầu tư của bạn càng rủi ro, lợi
nhuận trung bình mà bạn kiếm được càng cao. Vâng, một lần nữa lại là
khái niệm “trung bình” khó chịu. Nếu danh mục đầu tư của bạn có nhiều
rủi ro, điều đó cũng có nghĩa là một số điều rất tồi tệ có khả năng sẽ xảy ra.
Không có lời tóm lược nào tốt hơn cho điểm này bằng tựa đề của một bài
báo so sánh lợi nhuận thu được từ cổ phiếu và trái phiếu trong giai đoạn
1945 - 1997 đăng trên Wall Street Journal: Bonds Let You Sleep at Night
but at a Price (Trái phiếu cho phép bạn ngon giấc nhưng bạn phải trả một
cái giá). Trong suốt giai đoạn này, một danh mục đầu tư bao gồm 100% cổ
phiếu đem lại mức lợi nhuận trung bình hàng năm là 12,9%, trong khi đó,
một danh mục bao gồm 100% trái phiếu chỉ đem lại mức lợi nhuận trung
bình hàng năm 5,8%. Bạn có thể nhủ thầm: “Ai sẽ là những gã ngốc nắm
