với khi các vị giám khảo biết giới tính của họ không? Đúng thế và rõ ràng
là như vậy. Khi không lộ diện, có khoảng 50% số ứng viên nữ vượt qua
vòng một và số người lọt vào vòng cuối cùng cao hơn bình thường rất
nhiều.
Kinh tế học cung cấp cho chúng ta một bộ công cụ phân tích hiệu quả và
không quá phức tạp để xem xét và giải thích cặn kẽ nguyên nhân và
phương thức diễn ra của các sự kiện, để tìm hiểu và hiểu rõ thế giới và để
dự đoán chính xác ảnh hưởng của những thay đổi chính trong chính sách.
Chúng ta hãy xem ví dụ về cuộc khủng hoảng cho vay và tiết kiệm. Trong
nhiều năm, hoạt động tiết kiệm và cho vay của Mỹ được quy định rất chặt
chẽ. Chúng bị hạn chế về mức lãi suất trả cho những người gửi tiền cũng
như về loại hình đầu tư có thể tiến hành với số tiền có trong quỹ tiền gửi
(đây là một quy định rất bảo thủ). Trong khi đó, các quỹ tiền gửi lại được
chính phủ liên bang bảo đảm với khả năng sinh lời rất cao. Đúng như cuốn
sách tuyệt vời Liar’s Poker của Michael Lewis (Tạm dịch là: Lá bài của kẻ
nói dối, mà AlphaBooks chúng tôi sắp xuất bản) đã mô tả, các giám đốc
điều hành S&L (Quỹ tiết kiệm và cho vay) là thành viên của một câu lạc bộ
3-6-3: vay tiền với lãi suất 3%, cho vay với lãi suất 6% và đi chơi golf lúc
3h chiều mỗi ngày.
Đầu những năm 1980, quy định ngặt nghèo đối với dịch vụ tiết kiệm và
cho vay đã bị dỡ bỏ phần nào. Các tổ chức tiết kiệm và cho vay được tự do
đầu tư vào các hoạt động đầu tư lớn hơn nhưng cũng rủi ro nhiều hơn. Tuy
nhiên, các quỹ tiền gửi vẫn nằm trong vòng giám hộ của chính phủ. Việc
bãi bỏ phần nào quy định đã tạo ra một viễn cảnh “tội vạ đâu, chính phủ
chịu”. Các nhà điều hành S&L có thể chơi những ván bạc lớn bằng tiền gửi.
Nếu họ thắng lớn, họ sẽ nắm hầu hết lợi nhuận, vì họ đã vay người gửi với
một tỷ lệ lãi suất cố định. Nếu họ thua, họ có thể vỡ nợ và chính phủ liên
bang sẽ chịu trách nhiệm thanh toán hết cho người gửi. Chính sách này có
khuyến khích hành vi có trách nhiệm không? Tất nhiên là không. Các hoạt
động tiết kiệm và cho vay dính dáng đến nhiều giao dịch bất động sản tồi,
