Giây phút đó thật hãi hùng; tâm hồn bà phiêu diêu tới những miền xa lạ.
Ngày hôm trước, bà được nếm mùi một thứ hạnh phúc mới lạ, bây giờ, bà
bỗng thấy mình chìm ngập trong một tai họa kinh khủng. Bà vốn không có
một chút ý niệm gì về những nỗi đau đớn như vậy, nên nó làm cho đầu óc
bà rối loạn. Có lúc bà đã có ý nghĩ thú thật với chồng rằng bà sợ là yêu
Julien chăng. Nhưng như thế là lại nói đến chàng. May sao bà lại sực nhớ
một lời huấn dụ ngày xưa của bà cô, hôm trước ngày cưới của bà, nói về cái
nguy hiểm của những lời tâm sự nói với một người chồng, dẫu sao họ cũng
vẫn là một chúa tể. Trong cơn đau quá sức, bà siết chặt hai bàn tay vào
nhau mà vặn vẹo.
Bà bị lôi cuốn lung tung bởi những hình ảnh mâu thuẫn và đau đớn. Lúc thì
bà sợ không được yêu, lúc thì cái ý nghĩ hãi hùng về tội ác làm bà cực khổ
như tuồng ngày hôm sau bà sẽ bị đem bêu riếu [80] , ở quảng trường công
cộng của Verrières, với một tấm biển vạch rõ tội ngoại tình của bà cho đám
chúng dân.
Bà de Rênal không có một tí kinh nghiệm gì về cuộc đời. Ngay cả những
lúc tỉnh táo và đầu óc hoàn toàn minh mẫn, bà cũng không thấy một ly nào
cách biệt giữa sự có tội trước mặt Chúa và sự nhục nhã trước công chúng vì
những biểu thị ồn ào nhất của lòng khinh bỉ của thiên hạ.
Khi cái ý nghĩ hãi hùng về tội ngoại tình và về tất cả sự ô nhục mà, theo ý
bà, tội ác đó lôi kéo theo, khi ý nghĩ đó tạm nguôi và bà chợt mơ tưởng đến
cái thú êm đềm được sống với Julien một cách ngây thơ vô tội, như từ
trước đến nay, thì bà lại sa vào ý nghĩ kinh khiếp là Julien yêu một người
đàn bà khác. Bà còn trông thấy sắc mặt tái xanh của anh khi anh lo sợ bị
mất tấm chân dung của người đó, hoặc làm hại đến người đó nếu để người
ta trông thấy. Lần đầu tiên, bà đã bất chợt bắt được nét lo sợ trên khuôn mặt
rất bình tĩnh và rất trang trọng kia. Trước đó, chưa bao giờ bà thấy anh xúc
động như thế vì bà hay vì lũ con bà. Nỗi đau đớn chồng chất thêm đó, lên
tới cái cường độ cao nhất của sự khổ cực mà tâm hồn con người có thể chịu
