phải tỏ cho họ biết rằng chính là cái nghèo của ta giao thiệp với cái giàu
của họ, chứ tấm lòng ta cách xa sự láo xược của họ hàng nghìn dặm, và
được đặt trên một tầng quá cao, những biểu thị nhỏ nhặt của sự khinh miệt
hay sự ưu đãi của họ không thể nào bén tới được.
Trong khi những cảm nghĩ đó dồn dập tới tấp trong tâm hồn anh chàng gia
sư trẻ tuổi, thì nét mặt chuyển biến của anh hiện lên cái vẻ biểu lộ lòng kiêu
ngạo bị tổn thương và sự hung dữ. Bà de Rênal thấy vậy mà tâm trí rối bời.
Vẻ lạnh lùng đoan chính mà bà đã định đem vào cuộc tiếp đón của bà, nay
nhường chỗ cho nét biểu lộ sự thiết tha và một sự thiết tha được phấn khích
bởi tất cả nỗi ngạc nhiên về sự đổi thay đột ngột mà bà vừa được trông
thấy. Những lời hão huyền người ta thường trao đổi buổi sớm mai về sức
khỏe, về thời tiết đẹp, bỗng cạn nguồn cùng một lúc ở cả hai người. Julien,
vì trí phán đoán không bị một mối cuồng nhiệt nào làm rối loạn, nên nhanh
chóng tìm ngay được một cách tả rõ cho bà de Rênal biết rằng quan hệ giữa
anh với bà, anh chẳng cho là thân ái gì lắm đâu, anh không nói năng gì về
cuộc du lịch nhỏ mà anh sắp làm, anh chào bà và ra đi.
Trong khi bà còn đương nhìn anh đi, trong lòng sửng sốt rụng rời vì cái vẻ
kiêu hãnh lầm bầm bà đọc được trong khóe mắt kia, mới hôm trước đây
còn nhuần nhã biết bao, thì thằng con lớn của bà, từ cuối vườn chạy lại, vừa
hôn bà vừa nói:
— Chúng con được nghỉ, ông Julien đi chơi xa.
Nghe thấy câu nói đó, bà de Rênal thấy lạnh toát cả người, bà đau khổ vì
tiết hạnh, và lại còn đau khổ hơn nữa vì mềm yếu.
Biến cố mới xảy ra này, đến chiếm tất cả tâm trí bà; bà bị lôi cuốn rất xa
những quyết tâm hiền thục mà bà đã có được nhờ ở đêm khủng khiếp vừa
qua. Không còn vấn đề cưỡng lại một kẻ tình nhân đáng yêu đến thế, nhưng
lại thành vấn đề lo mất anh vĩnh viễn.
