sự buông thả hồn nhiên, không có nó thì tình yêu nhiều khi chỉ là một cái
bổn phận hết sức buồn chán.
Tính hãnh diện của Julien tiếp tục nghĩ rằng ta có bổn phận nhất thiết phải
thành công với người đàn bà này, nhất là một ngày kia nếu có bao giờ ta trở
nên giàu có, mà có kẻ chê trách ta đã từng làm cái nghề gia sư hèn mọn
này, thì ta có thể làm cho họ hiểu ngầm rằng tình yêu đã ném ta vào đây.
Julien lại nhích tay ra xa bàn tay bà de Rênal, rồi anh lại cầm lấy và siết
chặt. Vào hồi nửa đêm, khi họ trở vào phòng khách, bà de Rênal nói nhỏ
với anh:
— Ông sẽ bỏ chúng tôi, ông sẽ đi ư?
Julien thở dài trả lời:
— Tôi cần phải đi, vì tôi yêu bà mê đắm, đó là một điều lỗi... và điều lỗi
lớn biết bao đối với một thầy tu trẻ!
Bà de Rênal tựa vào cánh tay mình, và buông lơi đến nỗi má bà nghe thấy
hơi nóng của má Julien.
Những đêm của hai con người đó khác hẳn nhau. Bà de Rênal thì bị kích
thích bởi những khoái lạc tinh thần hết sức cao thượng. Một cô gái trẻ đa
tình, sớm biết yêu đương, quen dần với nỗi xao xuyến của tình yêu; khi đến
tuổi của tình yêu thiết tha chân chính, thì cô không còn thấy cái thú mê ly
của sự mới mẻ nữa. Nhưng vì bà de Rênal chưa bao giờ đọc tiểu thuyết,
nên tất cả mọi biến thái của niềm hạnh phúc của bà đều là mới mẻ đối với
bà. Không có một sự thật đáng buồn nào đến làm cho lòng bà giá lạnh, cả
đến quái tượng của tương lai cũng không. Bà thấy mình, mười năm sau,
cũng vẫn sung sướng, như đương sung sướng lúc này. Ngay cả đến ý nghĩ
về tiết hạnh và lòng chung thủy đã thề thốt với ông de Rênal, mấy ngày
trước đây làm bà xao xuyến, bây giờ ý nghĩ đó kéo đến cũng vô hiệu, bà
đuổi nó đi như một người khách quấy rầy. Ta sẽ không bao giờ cho Julien
