vòng xã hội thượng lưu bị tắc tị ngay, mặc dầu ta muốn cho là anh có thiên
tư ưu tú bậc nào đi nữa.
Sự giáo dục của tình yêu, được truyền thụ bởi một người đàn bà rất mực
ngây thơ đã có kết quả tốt. Julien được trực tiếp trông thấy xã hội như trong
tình trạng hiện nay của nó. Đầu óc anh không bị che mờ bởi chuyện kể về
tình trạng xưa kia của xã hội, cách đây hai nghìn năm hay chỉ sáu chục năm
thôi, về thời Voltaire và Louis XV [99] . Anh vui mừng khôn xiết thấy một
tấm màn rớt xuống trước mắt anh, thế là anh hiểu rõ các việc xảy ra ở
Verrières.
Trên hàng đầu, hiện lên những âm mưu rất rắc rối, được bố trí từ hai năm
nay bên cạnh ông tỉnh trưởng ở Besancon. Những âm mưu đó lại được ủng
hộ bởi những thư từ gửi từ Paris về, và ký những tên có danh tiếng nhất.
Vấn đề là phải làm sao cho ông de Moirod, là người sùng tín nhất địa
phương, được làm phụ tá thứ nhất, chứ không phải thứ nhì, của ông thị
trưởng Verrières.
Tranh chấp với ông ta, là một nhà công nghiệp rất giàu, nhất thiết cần phải
gạt xuống hàng phụ tá thứ nhì.
Thế là Julien hiểu rõ ý nghĩa những lời bóng gió mà anh đã chợt nghe
được, khi xã hội thượng lưu địa phương đến ăn tiệc ở nhà ông de Rênal.
Cái xã hội đặc quyền đó hết sức bàn tán về việc tuyển lựa viên phụ tá thứ
nhất này. Ngoài họ ra, cả thành phố, và nhất là phe tự do, không hề ngờ tới
sự có thể có việc tuyển lựa ấy. Cái lý do làm cho việc tuyển lựa đó quan
trọng, là một điều ai cũng biết, tức là dãy phía đông của phố lớn ở Verrières
phải lui vào hơn chín pied, vì đường phố đó đã trở thành đường vương lộ.
Thế mà, ông de Moirod có ba ngôi nhà ở vào diện phải lùi, nếu ông ta được
làm phụ tá thứ nhất, và sau đó làm thị trưởng trong trường hợp ông de
Rênal được bổ làm nghị sĩ, thì ông ta sẽ ngơ đi, và người ta sẽ có thể làm,
đối với những ngôi nhà nhô ra đường đi công cộng, những vụ sửa chữa nhỏ
