Anh trông thấy từ xa cái thánh giá bằng sắt mạ vàng trên khung cửa; anh đi
thong thả lại gần; hai ống chân anh cơ hồ muốn khuỵu xuống. Cái địa ngục
trên trần gian là đây, ta sẽ khó lòng ra khỏi nơi này! Sau cùng anh cũng
đành giật chuông. Tiếng chuông vang lên như ở một nơi vắng vẻ không
người. Mười phút sau, một người đàn ông xanh xao, mặt đen, ra mở cổng
cho anh. Julien nhìn hắn và cúi ngay mắt xuống. Gã canh cổng này có một
tướng mạo lạ lùng đặc biệt. Lòng con mắt lồi ra và xanh màu lục, trợn tròn
xoe như mắt mèo; những đường viền cứng đờ của mí mắt báo hiệu không
thể có một tí cảm tình nào ở con người này; đôi môi mỏng dính triển khai
thành hình bán nguyệt trên hai hàm răng nhô ra. Tuy vậy, cái diện mạo đó
không biểu lộ tội ác gì, nhưng biểu lộ sự vô tình hoàn toàn nó làm cho các
bạn thanh niên còn khiếp sợ hơn nhiều. Tình cảm duy nhất mà con mắt linh
lợi của Julien có thể đoán thấy trên cái mặt dài ngoẵng sùng tín kia, là một
lòng khinh bỉ sâu sắc đối với bất cứ điều gì người ta muốn nói với gã, mà
không phải là lợi ích của trời.
Julien ngước mắt lên một cách nhọc nhằn, và bằng một giọng nói mà trống
ngực làm cho run, anh giải bày rằng anh muốn được gặp ông Pirard, giám
đốc chủng viện. Không nói một lời nào, gã đen ngòm ra hiệu bảo anh đi
theo. Họ leo lên hai tầng gác bằng một cầu thang rộng có tay vịn bằng gỗ,
mà những bậc thang long lở nghiêng hẳn về phía ngoài tường, và có vẻ chỉ
chực rơi xuống. Một cái cửa nhỏ, bên trên có một tấm thánh giá to bằng gỗ
tạp sơn đen như ở các nghĩa trang, được mở ra một cách khó khăn, và
người gác cổng đưa anh vào một gian buồng tối tăm và thấp, trên tường
quét vôi trắng có treo hai bức tranh to đã bị thời gian làm cho đen xì. Julien
được để lại một mình ở đó; anh chết khiếp đi, trống ngực đập dữ dội; anh
chỉ ước gì dám khóc lên được thì sung sướng quá. Trong tất cả nhà, là một
sự im lặng của chết chóc.
Sau một khắc đồng hồ, mà anh tưởng chừng như một ngày, gã canh cổng có
bộ mặt thảm đạm lại xuất hiện trên ngưỡng một cái cửa ở đầu kia gian
buồng, và không thèm nói năng gì, hắn ra hiệu cho anh tiến lên. Anh bước
