Tacite tráng lệ, mà mép sách mạ vàng có vẻ làm cho ông ghê người.
Chuông điểm hai giờ khi ông cho phép anh học trò yêu trở về buồng ngủ,
sau một cuộc tường thuật rất tỉ mỉ.
— Con hãy để lại đây cho ta quyển đầu của bộ Tacite của con, quyển có đề
chữ khen tặng của Đức Giám mục, ông nói với anh. Dòng chữ La tinh này
sẽ là ống thu lôi của con trong cái nhà này, sau khi ta đã đi khỏi.
Erit tibi, fili mi, successor meus tanquam leo quaerens quem devoret. (Vì
đối với con, con ạ, kẻ kế chân ta sẽ như một con sư tử điên cuồng, chỉ chực
vồ ăn thịt).
Sáng hôm sau, Julien thấy có cái gì lạ lùng trong cách thức các bạn học nói
năng với anh. Anh lại càng dè dặt hơn. Đó, anh nghĩ bụng, là hiệu quả sự từ
chức của ông Pirard. Cả cái nhà này đã biết tin rồi, và ta có tiếng là học trò
yêu của ông. Trong những cách thức kia chắc là có sự nhục mạ, nhưng anh
không thấy. Trái lại, trong con mắt của tất cả những kẻ anh gặp suốt dọc
các phòng ngủ, anh thấy không có bóng dáng sự thù hằn, Thế này là nghĩa
gì? Chắc lại là một cạm bẫy gì đây, ta phải giữ miếng cẩn thận lắm mới
được. Sau cùng, thấy cậu bé sinh đồ ở Verrières vừa cười vừa nói với anh;
Cornelii Taciti opera omnia (Tacite toàn tập).
Nghe thấy câu nói đó, tất cả mọi người đua nhau khen ngợi Julien, không
những về món tặng phẩm đồ sộ anh vừa nhận được của Đức Cha, mà cả về
cuộc đàm thoại hai tiếng đồng hồ mà anh đã có vinh dự được người ban
cho. Người ta biết đến cả những chi tiết tỉ mỉ nhất. Từ lúc đó, không còn
thấy có sự ghen ghét nữa, người ta nịnh nọt anh một cách hèn hạ; cha
Castanède mới ngày hôm trước còn hết sức láo xược với anh, nay cũng đến
khoác lấy cánh tay anh và mời anh ăn cơm sáng với ông.
Do một định mệnh của tính tình Julien, sự láo xược của những kẻ thô bỉ kia
trước đây đã làm cho anh buồn lòng rất nhiều, nay thái độ hèn hạ của họ lại
