lương to bổng hậu. Vậy có bao giờ có được một chỗ nhỏ bé khốn khổ cho
người chỉ là hành khách đơn thuần?
— Vào chuyện đi, vào chuyện đi, với cái tính tình yên tĩnh của cậu, chắc là
chuyện phải ngộ lắm đấy. Có phải là cậu phải bán xới vì cuộc bầu cử vừa
rồi đấy không?
— Cái khổ của tớ nguồn gốc còn xa hơn thế. Bốn năm trước đây, tớ bốn
mươi tuổi, và có năm chục vạn quan, bây giờ tớ thêm lên bốn tuổi, và có lẽ
bớt đi năm vạn quan mà tớ sắp thua thiệt về vụ bán toà lâu đài của tớ ở
Monfleury, gần sông Rhône, vị trí tuyệt vời.
Hồi trước ở Paris, tớ đã chán cái tấn hài kịch muôn thuở, mà cái các cậu gọi
là nền văn minh thế kỷ XIX bắt buộc người ta cứ phải đóng. Tớ thèm khát
sự hồn nhiên và chất phác. Tớ tậu một miếng đất trong miền núi gần sông
Rhône, thật dưới bầu trời không có gì đẹp bằng.
Ông trợ tế trong làng và những tay hào trưởng lân cận gạ gẫm tớ trong sáu
tháng trời; tớ mời họ ăn uống; tớ bảo họ rằng tớ đã rời bỏ Paris để không
bao giờ còn phải nói và nghe nói chuyện chính trị nữa. Như các cậu thấy
đấy, tớ không mua dài hạn một tờ báo nào cả. Người đưa thư của bưu trạm
càng đem lại cho tớ ít thư từ bao nhiêu, tớ càng hài lòng bấy nhiêu.
Nhưng ông trợ tế không được lợi trong cái trò đó; thế là chả mấy chốc tớ bị
vấp phải muôn nghìn những yêu sách trắng trợn, những chuyện phiền hà...
Tớ định mỗi năm cho người nghèo hai ba trăm quan, thì họ lại hỏi xin tớ
món tiền đó cho những hội kính tín: Hội ông Thánh Joseph, hội Đức Bà
Đồng Trinh... Tớ từ chối, thế là họ chửi tớ chả thiếu câu gì. Tớ lại ngu ngốc
lấy thế làm tức giận. Tớ không thể nào buổi sáng đi chơi để thưởng ngoạn
cảnh đẹp của núi non mà không gặp một chuyện phiền gì đó nó làm tớ tỉnh
giấc mơ màng và nhắc nhở một cách khó chịu cho tớ nhớ tới người đời và
sự độc ác của họ. Chẳng hạn, trong những đám rước lễ Kỳ yên [218] mà tớ
thích điệu hát lắm (có lẽ là một ca điệu Hy Lạp) , người ta không cầu
