TĂNG LỮ, RỪNG CÂY, TỰ DO
Cái quy luật đầu tiên của mọi sinh vật, là tự tồn, là sống. Anh gieo rắc hạt
độc dược mà anh lại đòi trông thấy những bông lúa chín vàng!
MACHIAVEL
Nhân vật nghiêm nghị tiếp tục nói; người ta thấy rằng ông ta hiểu biết; ông
ta trình bày với một sự hùng biện ngọt ngào và ôn hòa, mà Julien lấy làm
thích vô cùng, những chân lý to tát sau đây:
1. Nước Anh không có một guinée nào để phục vụ chúng ta; ở bên ấy, kinh
tế và ông Hume [415] đương được thiên hạ ưa thích, cả đến các Thánh
cũng sẽ không cho tiền chúng ta, và ông Brougham [416] sẽ cười chúng ta.
2. Không thể nào xin được quá hai chiến dịch của các vua chúa ở Âu châu,
nếu không có vàng của nước Anh; và hai chiến dịch thì sẽ không đủ để
chống lại giai cấp tiểu tư sản.
3. Cần thiết phải thành lập một đảng võ trang ở nước Pháp, nếu không thì
nguyên lý quân quyền ở Âu châu sẽ không liều cả đến hai chiến dịch kia
nữa.
Điểm thứ tư mà tôi dám đề nghị với các ngài như chuyện hiển nhiên, tức là:
Không thể nào thành lập một đảng võ trang ở Pháp nếu không có tăng lữ.
Tôi mạnh bạo nói với các ngài điều đó, bởi vì, thưa các ngài, tôi sẽ chứng
tỏ ngay đây với các nghị viên. Phải cho tăng lữ tất cả.
1. Bởi vì ngày đêm chăm lo công việc của mình, và được hướng dẫn bởi
những người tài cao học rộng an cư xa mọi giông tố những ba trăm dặm
cách biên giới của các ngài...
— À! La Mã! La Mã! Ông chủ nhà kêu lên...
