làm cô nguôi lòng: cái thứ mà ta khinh bỉ, hãy còn có thể làm một người có
tài đức lớn đối với mắt của bà thống chế. Về phần Julien, anh đã hành động
nên anh bớt đau khổ; mắt anh tình cờ nhìn cái cặp bằng da thuộc Nga La
Tư trong đó hoàng thân Korasoff đã đựng năm mươi ba bức thư tình mà
ông ta biếu anh. Julien trông thấy ở dưới bức thư đầu có ghi chú: Gửi bức
thư số một tám ngày sau cuộc hội kiến lần đầu.
Ta chậm mất rồi! Julien kêu lên, vì ta gặp mặt bà de Fervaques đã lâu rồi.
Anh bèn chép ngay bức thư tình thứ nhất kia; đó là một bài huấn dụ đầy
những câu văn về đạo đức và buồn chán chết người; may sao Julien chép
đến trang thứ hai đã thiu thiu ngủ rồi.
Vài tiếng đồng hồ sau, mặt trời đã lên cao chiếu vào anh đương gục đầu
trên bàn. Một trong những giây phút nặng nề nhất của đời anh là cái lúc
mỗi buổi sáng thức dậy, anh nhận thấy nỗi đau khổ của anh. Ngày hôm đó,
anh chép một bức thư, gần như vừa chép vừa cười. Có lẽ nào, anh nghĩ
bụng, lại có một chàng thanh niên nào viết lách như thế này! Anh đếm
được rất nhiều câu văn dài chín dòng, ở cuối nguyên bản, anh thấy có lời
ghi chú bằng bút chì:
— Thân hành mang bức thư này đi: Cưỡi ngựa, cavát đen, áo redingote
xanh. Trao thư cho người canh cổng với một vẻ mặt phiền muộn, vẻ ưu sầu
thê thiết trong con mắt nhìn. Nếu thấy một chị hầu phòng nào đó, thì gạt
trộm nước mắt. Bắt chuyện với chị hầu phòng.
Tất cả những việc đó được thi hành đúng răm rắp.
Cái việc ta làm thật là táo bạo, Julien nghĩ bụng khi ở dinh de Fervaques đi
ra, nhưng mặc kệ Korasoff chứ. Dám viết thư cho một người đức hạnh lừng
danh đến thế. Ta sẽ bị đối xử với một lòng khinh bỉ cùng cực, và chả có gì
làm cho ta thích thú bằng. Kể ra, đó là cái trò hài kịch duy nhất mà ta còn
có thể cảm được. Phải, làm cho con người rất khả ố, mà ta gọi là ta ấy, bị lố
